Бермудын гурвалжин /чөтгөрийн гурвалжин/

Атлантын далайн баруун хэсэг, АНУ-ын зvvн омнєд эрэгт хэлбэр дvрсээрээ барагцаагаар гурвалжинг санагдуулах район байдаг. Тvvний талууд нь Бермудын арлуудын хойхно хэсгээс Флоридын урд тал руу сунасан, дараа нь Багамын арлуудаар дайран Пуэрто-Рикод хvрээд, дахин хойшоо эргэн ойролцоогоор баруун єргєрєгийн 40 градус орчмоор Бермудэд буцаж ирдэг. Энэ газар бол дэлхий дээрх хамгийн гайхалтай бєгєєд нууцлагдмал vл мэдэх газруудын нэг юм. Бермудын гурвалжин гэж голдуу нэрлэгддэг энэ районд 1945 оноос хойш 100 гаруй нисэх онгоц, усан онгоц /тvvн дотор шумбагч онгоц/ болон мянга гаруй хvн ор сураггvй алга болсон юм Алга болсон тухай мэдээллvvд

1909 онд тэр vедээ хамгийн алдартай бєгєєд жинхэнэ далайчин байсан ахмад Жоуш Слок Бермудын гурвалжинд алга болсон. Тэр дэлхийн тvvхэнд анх удаа далбаат онгоцоор дэлхийг тойрсон хvн юм. 1909 оны 11-р сарын 14- нд Мартас-Виньярд арлаас Ємнєд Америк руу чиглэн яваад тэр єдрєєс хойш, тvvнээс ямар нэг сураг ажиг гараагvй ажээ.

Хvн болон усан онгоц алга болсон талаар гарч байгаа таамаглал зєндєє олон болжээ.

Тэдгээрийн дотор: газар хєдлєлтєєс vvсэн гарсан цунамын гэнэтийн давалгаа, том солир, онгоц дэлбэрэх, далайн аймшигт амьтны дайрлага, єєр хэмжээст орон зайд оруулдаг, орон зай цаг хугацааны гажилт гажуудал нь усан онгоцыг тєєрvvлдэг, онгоцыг унагадаг нь газрын татах хvч болон цахилгаан соронзон орны долгион, эртний иргэншлийн амьд vлдсэн хvмvvс, эсвэл сансар огторгуйн амьтад, эсвэл ирээдvйн хvмvvсийн удирдлаган дор дэлхийн амьд амьтдын тєрєл загваруудыг цуглуулах гэсэн усан доорхи болон агаарын vл мэдэх нисдэг биетvvд байж болох юм.

Мэдээж хэрэг жил бvр эл гурвалжингийн дээгvvр олон тооны онгоц нисэн гарч, мєн тєдий тооны усан онгоц тvvнийг дайран гардаг ч тэд амьд мэнд бvрэн бvтэн байгаа билээ.

Vvн дээр дэлхий дээрх бvх далай тэнгисvvдэд янз бvрийн шалтгаанаар усан онгоц болон онгоцууд сvйрч л байдаг билээ. / Энд нэг зvйлийг ялгаж салгахыг хvсч байна: сvйрэх болон оргvй алга болох бол хоёр єєр ойлголт юм шvv. Эхнийх нь тухайд усан дээр хагархай хугархай хэсгvvд болон хvvр цогцос vлддэг, харин хоёрдахьд нь бол юу ч vлддэггvй/. Гэхдээ ийм тайлбарлашгvй, гэнэт оргvй сураггvй алга болох тохиолдол гардаг тийм газар дэлхий дээр vvнээс єєр байдаггvй.

Аризоны номын санч Лоуренс Д. Куше єєрийн " Бермудын гурвалжин: Цуу яриа домог ба бодит байдал" номондоо энэ газрын нууцыг дэлгэжээ. Тэр vvнийг хууч домог дагуулсан сенсаац шуугиан гэж vздэг. Ингэхдээ тэр учрыг нь олж чадаагvй жигтэй хачин учир битvvлэг ор сураггvй алга бололтоос бусдыг нь vгvйсгэдэг.

Усан онгоц болон нисэх онгоцнуудын ор сураггvй алга болсон бvх тохиолдлуудыг "энгийн" шалтгаануудаар тайлбарладаг Кушегийн концепцид огт хvнгvй болсон, маш хачин хий vзэгдэлт усан онгоцыг оруулахгvй байгаа юм. 1940 оноос 1955 онуудад ийм усан онгоц энд тавь орчим тааралдсан юм! Францын Розана усан онгоц / 1840он/ Багамын арлуудын ойролцоо, Кэролл А. Диринг далбаат онгоц Далбаагаа босгочихсон хоолоо идэхэд бэлэн болгочихсон, хоёр амьд мууртай / 1921/, Рубикон усан онгоц нэг нохойтой / 1949/ г.м

Харин доорхи тохиолдлыг Л. Куше тайлбарлахаас татгалздаг.
British south American airways" компанийн эзэмшлийн Тюдор- 4 загварын "Star tiger" онгоцны дарга ахмад Макмиллан 1-р сарын 30-ны єглєє эрт Бермуд дахь диспетчерийг дуудаад єєрийн байрлалаа мэдээлжээ. Онгоцон дээрх байдал хэвийн мєн яг хуваарийн дагуу явж байгаа тухайгаа нотлон хэлэв. Энэ нь хамгийн сvvлд "Star tiger'- ийн тухай сонссон зvйл байв. Эрэл хайгуул эхлэв. Арван усаң онгоц ба гуч орчим нисэх онгоц явсан маршрутын дагуух районыг самнаж байв. Юу ч олж харж чадаагvй: усны гадаргуу дээрх тосны толбо судал, хугархай тасархай хэсэг, цогцос аль нь ч байсангvй. Эцэст нь комиссын дvгнэлтэнд vvнээс хэцvv даалгавар хэрэг мєрдєлтєнд хэзээ ч тулгарч байгаагvй гэж бичсэн байжээ.

"Энэ 6ол vнэхээрийн тайлагдаагvй оньсого нууц юм" гэж Л.Куше хvлээн зєвшєєрсєн юм.

Нисэгчид болон далайчдын дунд "Ийм байнгын хєдєлгєєнтэй газарт нисэх онгоц болон усан онгоц гэнэтийн шуурга, манан будан, эвдрэл гэмтэл зэрэг нєхцєл байдлаас болоод алга болж болно" гэсэн бодолтой хvмvvс цєєнгvй байдаг. Тэд нар хэлэхдээ гурвалжин гэж байдаггvй, энэ нэр бол хэтрvvлгийг дэндvv сонирхдог уншигчдын бодож олсон зvйл гэж vздэг. Тэдний бодлыг энэ бvс нутгийг хариуцан ажиллаж байдаг авиакомпаниуд дэмҗдэг. Бермудын гурвалжин байдаг эсэх мєн тvvний хил хязгаарын талаарх маргаан мэтгэлцээн намждаггvй. Тvvний жинхэнэ хэлбэр ямар болох, нисэх онгоц, усан онгоц, шумбагч онгоц алга болсон талаарх, тэдний жолоодох бvрэлдхvvний домог цуу яриа яаж гардаг вэ? Эдгээр домог цуу яриа их тvгээмэл болохоор дурын тайлбарлаагvй нэг аваар осол шууд л алга болсон гэж тооцогдож байгаа юм болов уу? Vvний шалтгаан нь байгаа юм биш биз?

Энэ районд нисэж явсан гэрчvvдийг, радио болон телевизийнхэн асууж шалгаан нервтvvлж ядаргаа тусгадаг байв. Ийм бэрх асуулт хариултын дvнд эцэс сvvлдээ: "гурвалжингаар олон удаа нисэж байсан бєгєєд юу ч тохиолдож байгаагvй. Ямар ч аюул байхгvй гэсэн хариу гардаг байв". Гурвалжин руу явж байгаа зорчигчид болон аялал зохион байгуулж байгаа хvмvvст: "Бермудын гурвалжингаар нисэх vv" гэж 6aйнга асуудаг. Тэгээд яг тодорхой хил хязгаар байхгvй болохоор vvндээ vгvйсгэсэн хариулт авдаг. Заримдаа онгоц цагаасаа хожимдохоор тvvнийгээ зєвтгєхийн тулд зорчигчдод: "Бермудын гурвалжинг тойрохоос аргагvй боллоо" гэсэн тайлбарыг єгдєг.

Хэдий тийм ч гурвалжин болон тvvний ойр хавьд сонин хачин жигтэй осол болон гамшиг vргэлжилсээр байна. 1970-аад онуудад Майамийн онгоцны буудлын ойролцоо газар дээр ямар ч тайлбар олдоогvй хэд хэдэн сvйрэл болсон. Тvvний нэг нь Истон руу ниссэн 401-р нислэг ба тэр онгоцонд 100 гаруй зорчигч байсан ба 1972 оны 12-р сарын 29-нд оргvй алга болсон. 401-р нислэгийн онгоц алга болсон нєхцєл байдлыг мєрдєлт нь урьд ємнє далайд гэнэт алга болж байсан тохиолдлуудад ямар нэг горьдлого тєрvvлж байгаа юм.

Энэ онгоц нислэгийнхээ сvvлийн 7-8 секундэнд Майами дахь дис¬петчер ч, нисэгчдийн аль нь ч ажиглан харж чадахгvйгээр тийм хурдтайгаар доошлож байжээ. Єндєр хэмжигч ажиллаж байсан болохоор, жирийн зvгээр доошилж байгаа тохиолдолд нисэгчид онгоцоо тэгшлэхэд хугацаа олддог байв. Гэтэл Майами дахь диспетчер радарын нэг эргэлтэнд /40 орчим секунд/ зєвхєн ганц дvрс л олж харж чаджээ. Радарын дараахь эргэлт болоход онгоц 300 метрээс 100 метрээс доош орсон тєдийгvй, усанд ч уначихсан байж магадгvй.

Доошлох ийм хурдыг, удирдлагын систем эвдэрсэн, хурдаа алдсан, нисэгч туршлагагvйтсэн зэргийн алинаар нь ч тайлбарлаж болохгvй байгаа юм. Vvнийг тайлбарлахын тулд яриангvй агаартай холбоотой ямар нэг юм байх нь гарцаагvй. Соронзон орны ямар нэг гажилт байж болох юм.

Энэ районд гэрэл гарч байхыг олж харан ажиглалт бичсэн анхны цуутай гэрчvvдийн нэг нь Колумб байв. 1492 оны 10- р сарын 11- нд нар мандахаас хоёр цагийн ємнє Санта-Марий онгоцны бvхээг дотроос Саргассовын тэнгисийн баруун хэсэг дахь Багамын арлын усны гадаргуу дээр цагаан гэрэл гарч байхыг харсан. Яг ийм гэрлэн зурвасыг таван зуун жилийн дараа америкийн сансрын нисэгчид ажиглажээ.

Энэ хачин зvйлийг янз бvрийн шалтгаанаар тайлбарладаг: дээшээ хєврєн гарахдаа гэзэг шиг хєвєрсєн загас, бусад амьд биетvvд торфын гурилыг цацруулдаг.

Ямар ч байсан гэсэн эдгээр тайлбарууд одоо болтол нотлогдоогvй бєгєєд энэ гайхамшигтай гэрэл тэнгисийн гадаргуу дээр гарсаар бай¬гаа ба тэнгэрээс харахад ялангуяа их гоё харагддаг. Колумбын гурвал¬жин дотор ажигласан бас нэг зvйл одоо болтол маргаан тарьсаар бай¬гаа тєдийгvй гайхашруулсаар байгаа билээ. 1492 оны 9- р сарын 5- нд Саргассовын тэнгисийн баруун хэсэгт Колумб єєрийн багийн нєхєдтэйгээ агуу том галт сум тэнгэрээр зурайн, тэнгист уначихсан уу, алга болохыг харцгаав.

Хэдэн єдрийн дараа тэдний компас ойлгомжгvйгээр зааж байсан нь тэднийг айлгаж байв. Гурвалжингийн районд тэнгэрт болон газарт цахилгаан соронзны гажилт усан онгоцнуудын хєдєлгєєнд нєлєє vзvvлж байж болох юм.

Бас нэг єєр таамагаар бол усан онгоц болон нисэх онгоц оргvй алга болохыг єєр vзэгдэлтэй холбон тайлбарладаг. Тэднийг “ агаарын орчны гажилт", "огторгуйн нvх", "vл танигдах хvчний vйлчлэл", "хурмастйн занга", "таталцлын цооног", амьд биетvvд онгоц болон усан онгоцыг эзлэн авах гэх зэргээр янз бvрээр нэрлэдэг. Гэхдээ ойлгомжгvй юмыг ойлгомжгvйгээр тайлбарлах гэсэн оролдлогоос хэтрэхгvй байгаа юм.

Бермудын гурвалжинд алга болсон ихэнх тохиолдлуудад нэг ч амьд хvн, нэг ч цогцос олдоогvй болно. Гэхдээ сvvлийн жилvvдэд зарим нисэгчид болон далайчид єдгєє болтол vргэлжилсээр байгаа нам гvм байдлыг эвдэн, энэ районд ямар нэгэн далдын хvчнээс мултран гарсан тухай ярьж эхлэв. Тэдний туршлагыг судлан яаж аврагдсан аргыг нь мэдсэнээр энэ оньсогын ядаж нэгэнд нь ч гэсэн тайлбар хийхэд туслаж болох юм.

Бермудын гурвалжингийн хийрхэлийн мєн чанарын талаарх маргаанд ийм ишлэл vндэслэлийг гарган тавьдаг: усан онгоц болон нисэх онгоцны сvйрэл дэлхий дээр хаа саагvй болж л байдаг, хэрэв усан онгоц болон нисэх онгоцны идэвхитэй хєдєлгєєнтэй газарт, хангалттай том гурвалжинг карт дээр тавих юм бол яг тэр районд осол аваарь их гардаг харагдах болно. Тэгэхээр ямар ч оньсого vvнд алга байна?

Дээр нь нэмэхэд, далай бол их том зvйл, усан онгоц болон нисэх онгоц бол єчvvхэн жижиг зvйл, усны гадаргуу болон гvнд тєрєл бvрийн урс¬гал явагдаж байдаг учраас эрэл хайгуул vр дvн єгєхгvй байгаа нь гайхаад байх зvйл биш. Мексикийн буланд хойд урсгалын хурд цагт 4 зангилаа байдаг. Багамын арал болон Флоридын хооронд сvйрэлд єртсєн усан онгоц болон нисэх онгоц сvvлчийн холбоо барилтаас хойш огт єєр газарт оччихдог нь алга болсон юм шиг харагдах нь зvйн хэрэг.

Гэхдээ эдгээр урсгал нь тодорхой бєгєєд эргийн хамгаалалтынхан болон эрлийн багийнхан алга болсон районы урсгал болон салхийг тооцож байдаг. Том усан онгоцны эрлийг 5 милийн радиуст, онгоцыг 10 мильд, жижиг усан онгоцыг 15 мильд хийдэг. Эрлийг "шилжих-мєр" зурваст хийдэг, єєрєєр хэлбэл обьектын хєдєлгєєний чиглэл, урсгал болон салхины хурдыг тооцдог.

Vvн дээр усан онгоц болон нисэх онгоцны живсэн хэсгvvд лаг шаварт амархан дарагддаг ба тэднийг шуурга далдалж болох бєгєєд дараа нь дахин ил гарган хаяхад шумбагч онгоц болон усан онгоцнууд олж харж болох юм.

Усан онгоц болон ачаа барааг авран хамгаалах байгууллагад ажиллаж байсан аквагалангист Мэл Фишер тэр vедээ Атлантын далай болон Кари6ын тэнгисийн эх гэзрын харгиа /гvехэн газар/ гурвалжингийн орчимд усан доорхи эрэл хайгуулыг хийж байсан. Энэ районд живсэн их олон Испанийн алттай галионыг хайж шинэ авантюрисгvvд идэвхтэй vйл ажиллагаа явуулж эхлэх тэр vед тэр ёроолд бас єєр нэг гайхамшигтай олзыг олж харжээ. Нэг хэсэг тvvнийг идэвхтэй хайж байсан ба дараа нь тvvнийт мартжээ. Ийм vнэт металлын бєєгнєрєл нь голдуу усан доорхи бєєгнєрєлийг мэдэрдэг компасаас мянга дахин илvv мэдэрдэг соронзон хэмжигчээр илэрдэг. Чухам энэ багажны тусламжтайгаар Фишер байнга єєр зvйлvvдийг олдог байв. Далайн ёроол руу орсон шумбатчид испанийн эрдэнэсийн оронд соронзон хэмжигчийн заалтаар хуучин сєнєєгч онгоц, хувийн онгоцууд, янз бvрийн усан онгоцыг олдог байв.

Нэгэн удаа эргээс хэдэн милийн зайд усны ёроолд уурьн галт тэрэг байхыт олов. Фишер тvvнийг тvvхчид болон далай судлалынханд оролдохгvй тэр чигээр нь vлдээсэн.

Тvvний бодлоор Флорид ба Багамын хавь орчимд зарим усан онгоц алга болсны шалтгаан нь цэргийн нисэх хvчний сургуулилтын vеэр хаясан дэлбэрээгvй бємбєг, тэрчлэн орчин vеийн сургуулилтанд ашиглагддаг хєвєгч минь мєн гэж vздэг.

Фишер юуных нь vл мэдэх зєндєє олон эвдэрхий тасархай хэсгvvдийг олсон. Тэрээр дvгнэхдээ олон зуун усан онгоц шуурганы vеэр ургаа хад мєргєж, тэдний ихэнх нь лаг лайгаар дvvрсэн байдаг. Vнэхээр Мексикийн буланд Флоридагийн хойгийн тєгєсгєл хавьд урсгал нь их лагийг зєєж явдаг бєгєєд тvvнийг усны ёроолд байгаа том усан онгоц ч сорон авч болдог юм.

Сvйрсэн усан онгоц болон нисэх онгоцны vр дvнгvй эрэл хайгуулын буруутан нь тэнгисийн урсгал байж болох юм. Гэхдээ Бермудын гурвалжинд бас онцлог бий. Энэ нь Багамын арлын гvехэн хэсгийн дагуу нилдээ тархан байрласан “ Цэнхэр хєх” гэж нэрлэгддэг агуй бєгєєд шохойн чулуун тасархай хэсэгт ёроолгvй ангал байдагт байгаа юм. Хэдэн мянган жилийн ємнє эдгээр агуй нь бєєгнєрєн єсєх замаар нэмэгдсэн хуурай газар дээрх агуй байсан бєгєєд 12- 15 мянган жилийн ємнєх ээлжит мєсєн vеийн дараа тэнгисийн тvвшин нэмэгдэж цэнхэн агуйнууд нь загасны амьдрах орчин болсон. Эдгээр шохойн чулуун агуйнууд нь эх газрын гvехэн газрын зааг хvртэл vргэлжлэх бєгєєд шохойн чулуун vеийг бvхэлд нь єнгєрдєг ба зарим нь 450 метрийн гvнд хvрдэг, зарим нь Багамын арлын газар доорхи агуйнуудад хvрдэг бєгєєд нуурууд болон намагтай холбогддог.

“Цэнхэр агуй" нь тэнгисийн гадаргуунаас янз бvрийн зайд байрладаг. Эдгээр усан доорхи агуй руу шумбаж орсон шумбагчид тэдний зай хэмжээ нь газар дээрхи агуй шиг тийм хэцvv давчуу байсныг ажигласан. Vvнээс гадна зарим " Цэнхэр агуйд" урсгалын хурд нь усанд шумбагч онгоцонд ч аюул учруулахаар байжээ. Тvрлэг болон татралтаас болж дийлэнх хэсэг нэгэн зэрэг сорогдож эхлэхээр усны гадаргуу дээр усны эргvvлэгийг vvсгэдэг. Ийм усны эргvvлэг багавтар усан онгоцыг хvнтэй нь хамт сорж авахгvй гэх баталгаа байхгvй. Энэ таамаглалыг 25 метрийн гvнд агуйнуудын нэгэнд загас агнуурын нэгэн онгоц олдсоноор нотлогдож байгаа юм. Тvvнийг далай судлаач Жим Сон усан дор судалгаа хийж явахдаа илрvvлжээ. 20 метр орчмын гvнд єєр жижгэвтэр онгоц завь олдсон.

Энэ районд том усан онгоц алга болсон шалтгааныг гэнэтийн торнадо болон цунами гэж тооцох хэрэгтэй. Жилийн тодорхой нэгэн улиралд vvсдэг агуу хvчит хуй салхи агуу их хэмжээний усыг дээш єргєн нvх vvсгэдэг. Байшингийн дээвэр, машин, хашаа, хvмvvсийг агаарт хєєргєдєг эх газарт болдог тоо томшгvй олон торнадо нь жижиг онгоц болон нам дор нисэж яваа онгоцыг бvрэн сvйрvvлдэг. Єдєр торнадо харагддаг учир тvvнээс зайлж болно, харин шєнє эсвэл муу харагдаж байгаа vед тvvнээс зайлах нь маш хэцvv юм.

Усан доорхи энгийн газар хєдлєлтєєс vvссэн цунами тэнгист усан онгоцыг гэнэт живvvлдэг гол сэжигтэн мєн юм. Цунами 60 метрийн єндєртэй байж болдог. Тэд гэнэт vvсдэг ба тvvнтэй усан онгоц тааралдангуут агшин зуурт л живэх эсвэл доошоо харчихдаг. Vvнтэй адил туйлын их сvйрvvлэх хvчтэй зvйл бол "гулгадаг" гэж нэрлэгддэг давалгаа юм. Тэд ёроол дахь бєєгнєрєл vечлэгдэн салсанаас болж бєєн шороо шилжсэний vр дагавар юм. Гулгаа давалгаа нь цунами шиг єндєрт хvрдэггvй, гэхдээ их хvчтэй ба маш хvчтэй тvрлэгийн урсгалыг vvсдэг. Далай тэнгист аялагчдад, ялангуяа аюултай. Яагаад гэвэл нvдээр харахад анзаарагддаггvй. Хэрэв ийм давалгаа гэнэт ирвэл усан онгоу агшин зуурт зад цохигдон хугархай хэсгvvд их хол шидэгдлэг.


Яг vvнтэй адил зvйл агаарт болж болох уу?

Ер нь бол агаарт ч гэсэн цунами шиг гажилт vvсдэг. Ялангуяа онгоц маш их хурдтай нисч яваа vед голдуу гардаг. Єндєрт салхи єєрчлєгддєг, єндєр авч байгаа эсвэл доошилж байгаа онгоц нисэх буудлын зааж єгсєн чиглэлээс огт єєр зvгт чиглэсэн салхитай таарах нь элбэг байдаг. Хэрэв энэ салхи эгэл бус хvчтэй байвал тэр онгоцонд таагvй нєлєє vзvvлдэг.

"Єєрчлєгдсєн салхи" гэдэг хэллэг нь агаар дахь ослын чухал хvчин зvйл, харин тvvний их хvчирхэгжсэн нь "Цэвэр агаарын хуйлралт" гэдэг vзэгдэл болдог бєгєєд тvvнийг тайван тэнгист vvссэн гулгадаг долгион давалгаатай зvйрлэж болох юм. Их хурдтайгаар єсєж байгаа болон буурч байгаа урсгал хурдан солигдоход тvvнтэй онгоц мєргєлдєхєд чулуун ханатай мєргєлдєж байгаатай адил зvйл юм.

Иймэрхvv vзэгдэл нь ихэнхдээ таамаглашгvй байдаг. 200 зангилаа орчим хурдтай хуурай газар бол / 100м/с/ агаарын урсгалын заагт олон онгоц сvйрэлд ордог. Энэ vзэгдэл нь ямар нэгэн байдлаар гурвалжинд жижиг хєнгєн онгоцууд алга болдогийн учигийг тайлж байгаа байх. Тухайн тохиолдолд хєнгєн онгоц эгэлгvй даралтан дор бутран унадаг эсвэл гэнэт vvссэн соролтонд орж онгоцыг гадаргуу руу шахаж тэнгис рvv чулууддаг.

Бас єєр нэг таамаглалаар онгоц алга болох нь цахилгаан соронзон vзэгдлийн нєлєєллєєр онгоцны цахилгаан тоноглол эвдэрч онгоц алга болдогтой уялдаж байгаа юм. Жишээ нь Цахилгааны инженер Хью Браун ийм бодолтой байна: " Эдгээр vзэгдлvvд болон дэлхийн сорон¬зон орны хооронд холбоо байгаа нь магадлалтай байна". Газар дэлхий олон удаа соронзон орны аюултай єєрчлєлтийг даван туулж байсан. Тэгэхээр одоо ээлжит єєрчлєлт ойртож байгаа ба тvvний дохио нь соронзон. "газар хєдлєлт болж байгаа нь юм".

Соронзон хvчний гажуудлаас vvдэн онгоц алга болох унах нь ойлгож болох зvйл юм. Харин усан онгоц алга болохыг энэ таамаглалын тусламжтайгаар тайлбарлаж болохгvй юм.

1950 онд Канадын засгийн газраас зохион байгуулсан соронзон ба таталцлын хvчийг судлах хєтєлбєрт оролцож байсан Уильберт Смит агуу том єндєрт vргэлжилсэн харьцангуй багавтар /300 метр орчим голчтой/ онцгой районыг ажиглан харсан. Тэр тэднийг бєєгнєрсєн Холбоосны район гэж нэрлэсэн. " Эдгээр районуудад соронзон болон таталцлын хvч нь онгоцыг маш амархан тас татан хаях болтлоо гажуудсан байдаг". Иймд эдгээр vзэгддэггvй бєгєєд картан дээр тэмдэглэгдээгvй районд орохоор соронзон ба таталцлын гажуудалд оронгуут онгоц сvйрэлд єртдєг". Тэгээд цаашилбал: "соронзон ба таталцлын холбоосын эдгээр районууд нь шилжин байрладаг уу эсвэл зvгээр л алга болдог уу - мэдэгдээгvй байгаа... 3- 4 сарын дараа бид тэдний заримыг олох гэж хичээсэн боловч ямар ч мєр байгаагvй".

Гурвалжин болон бусад сэжигтэй районуудыг илvv тодорхой Айвен Андерсон судлан шинжилсэн. Тvvний дvнд тэр "Дэлхий дээрх арван хоёр чєтгєрийн хєндий" гэдэг таамаглалыг дэвшvvлсэн. Усан онгоц болон нисэх онгоцны хамгийн их алга болдог газарт тэр болон тvvний туслагчид картан дээр тэмдэглэгээ хийж байхдаа тэдний ихэнх хэсэг нь дэлхийн зургаан районд тєвлєрсєнийг эхлээд анзаарчээ. Тэд бvгд барагцаагаар ромбо хэлбэртэй байсан ба Экватороос урагшаа болон хойшоо 30 ба 40- р єргєрєгийн хооронд оршиж байжээ.

Сандерсоны таамагаар бол " Хачирхалтай районууд' уртрагийн 72- р градусыг даган байрласан ба тэдний тєвvvд нь нэг нэгнээсээ єргє-рєгийн 66 градусын зайтай экваторын хойд талд тав, ємнє талд тав байв. Хоёр туйлыг оруулан тэд дэлхийг бvхэлд нь тойрсон хэлхээг бvрдvvлж байгаа юм. Энд илvv идэвхтэй хєдєлгєєн бусад районд нь тэр нь арай бага, гэхдээ соронзон орны гажуудалыг нотлож байгаа баримт нотолгоо болон орон зай ба цаг хугацааны гажуудал байж болох юм.

Эдгээр жигтэй районуудын ихэнх нь эх газрын зvvн хэсэгт хойд зvгийн дулаан ба ємнє зvгийн хvйтэн урсгалын мєргєлдєх уулзвар газарт оршиж байгаа юм. Эдгээр районууд нь гvний болон гадаргуугийн тvрлэгийн урсгалын чиглэл єєр єєр байдаг газартай тохирч байгаа юм. Усан доорхи хvчтэй хувирамтгай урсгал нь ялгавартай температурын нєлєєгєєр радио холбоог сарниулдаг соронзон, магадгvй тодорхой нєхцєл байдалд тэнгист обьектыг шилжvvлдэг таталцлын хvч нь агаарт эсвэл орон зайд байгаа обьектыг єєр хугацаанд байгаа цэгт очуулж болох юм.

Эдгээр район дахь иймэрхvv процессьтг нотлох хажуугийн туслах нотолгоо болгон Андерсан онгоц цагтаа ирэхгvй байгаа гайхалтай хэллэгийг дурьдаж байдаг. Ердийн нєхцєлд хэрэв хvчтэй салхи байхгvй vед онгоц товлосон цагаасаа эрт ирнэ гэж байж болохгvй нь ойлгомжтой. Хvчтэй салхи болоогvй байхад ийм тохиолдол чухам гурвалжингийн районд тохиолддог бєгєєд эдгээр онгоц тэр нvгэлт хар нvхийг дайран гарч ирж байжээ.

Бермудын талаар эрдэмтэн ямар санал дэвшүүлсэн бэ?

60 жилийн тэртээ ертєнц Бермудын гурвалжин хэмээх єнєєдрийг хvртэл нууц нь vл тайлагдсан хамгийн алдартай соронзон талбайтай “тулгарсан” билээ.

Энэ жилvvдэд Флорида, Пуэрто-Рико, Бермудын арлын дунд орших чимээгvй бvсийн тухай эрдэмтэд маргалдсаар. Гэхдээ л хариултыг нь хэн ч олж чадаагvй байна. Бермудын гурвалжингийн тухай олон таамаглалаас хамгийн боломжийн хувилбарыг Оросын эрдэмтэн Николай Коровяков агсан дэвшvvлж байжээ. Тэрээр залуугаасаа л физик, геологи, одон орны судлалд шимтсэн нэгэн байсан бєгєєд ямар хувилбар дэвшvvлснийг сонирхуулъя.

Шулмын арван мөр

Бермудын гурвалжин шиг оньсогот бvс дэлхийд єєр ес бий. Америкийн гидрогеолог А.Сандерсон хойд тал бємбєрцгийн 30 дугаар зурваст бие биеэсээ адил зайтай таван газрыг тэмдэглэжээ. Эдгээрийг Сандерсоны бvс гэдэг. Энд Бермудын гурвалжинд тохиолддог шиг vзэгдлvvд байнга тохиолддог гэнэ. Атлантын далай дахь аймшигт бvсээс гадна Калифорнийн орчимд Номхон далайд мєн “vзэгдэлтэй”. Бас Японоос урагшаа олон арван далайн онгоц залгисан Шулмын тэнгисийг нэрлэж болно. Мєн дэлхийн хоёрдугаар дайны vед цэргийн нисдэг тэрэг алга болж байсан Пакистан, Афганистаны хил орчмын уулархаг хэсэг, бvх л бvтэн тэмээн жинг тэр чигээр нь нэг бус удаа залгисан Алжир-Мароккогийн бvс ч бий. Ємнєд тал бємбєрцєгт ч Сандерсоны таван бvс бий. Мєн л 30 дугаар зурваст бие биеэсээ 72 градусын зайтай оршдог. Эдгээр бvс хаанаас гарч ирснийг хэн ч мэдэхгvй. Сандерсон ч vvнийг нээхдээ учир шалтгааныг нь тайлж чадаагvй. Харин Коровяков vvнийг дэлхий нарыг тойрох єєрийн динамик загварын тусламжтайгаар олж тогтоосон.

Бид дэлхий, нарын таталцлын хуулийн тухай ярьдаг ч эх дэлхийг нэгэн том бємбєлєг мэтээр ойлгон, ертєнц бие биеэсээ онцлог бvхий литосфер, магма болон бєємєєс тогтдогийг мартдаг. Эдгээр тусдаа гурван том биет тус бvртээ наранд татагддаг бєгєєд харин бие биеэсээ тодорхой зайд оршдог байна. Коровяков чухам vvнийг л судлах зорилт єєртєє тавьжээ. Туршилтын явцад тэрээр ємнєд, хойд талын єргєргийн нийт арван цэгт маш их хэмжээний хvчдэл тєвлєрдгийг тогтоосон байна. Энэ нь л Сандерсоны нээсэн арван бvс аж. Бєєм Сандерсоны нээсэн хойд єргєргийн цэгээс холдож, магмагийн их урсгалыг авч оддог бол тэнд vл мэдэгдэх vзэгдэл болдог бєгєєд газрын таталцал эрс нэмэгддэг. Энэ єдрvvдэд далайд, эсвэл тэнгист усан онгоц тааралдвал гvн рvv татдаг. Харин нисэх онгоцны тухайд тайлбар арай хэцvv. Сандерсоны бvсийн дээгvvр соронзон таталтын хvч тєвлєрдєг нь яг л элсэн цаг шиг хэлбэр vvсгэдэг. Элсэн цагийн гол нь 11,5 км-ийн єндєр бєгєєд хэрэв онгоц 11,5 км-ээс доогуур нисвэл газар руу, эсвэл далай руу шууд унадаг. Харин дээрх цэгээс дээгvvр нисвэл дээш татагддаг тул онгоц сураггvй алга болдог аж.

Сард зургаан өдөр аюултай

Н.И.Коровяков нисэх болон усан онгоц осолдож болохуйц єдрvvдийг тооцож гаргажээ. Тvvний тооцсоноор, манай єргєрєгт жилд зургаан єдєр буюу єдєр, шєнє тэнцдэг гуравдугаар сарын 21, есдvгээр сарын 23, мєн гуравдугаар сарын 15, 27, есдvгээр сарын 17, 29-ний єдєр болгоомжтой байхад илvvдэхгvй аж. Чухам эдгээр єдрvvдэд Бермудын гурвалжин шинэ золиосоо хvлээж байдаг. Сандерсоны бvсэд эмгэнэлт єдрvvд харьцангуй олон. Сард хоёр удаа буюу шинэ сар, бvтэн сар гарах єдрvvдээс гадна єєр мєн 6-7-ны єдєр ч аюул тохиолдож болзошгvйг тогтоожээ.

Гэнэт ор сураггүй алга болсон үзэгдлүүд

Ямар нэгэн хvн ор сураггvй алга болох нь аймшигтай зvйл боловч хvмvvсийг харсаар байтал хий агаарт уусах мэт ор сураггvй алга болох нь бvр ч аймшигтай тохиолдол юм.

1854 оны 7 дугаар сард Алабама муж улсын Зельма хэмээх сууринд амьдардаг Орион Виллиамсон эхнэр, охин болон хєршийнх нь хоёр хvнийг харсаар байтал ор сураггvй алга болсон байна. Гэрийнхээ дэргэдээс эхнэр нь охиныхоо хамт нєхрєє ирхийг харан зогсож байсан бєгєєд мєн тvvнийг харж, эхнэртэй нь ярилцан зогссон хєршийнх нь хоёр хvмvvсийн нvдэн дээр, цэцэрлэг дотроосоо ирж явсан Вилиамсон хий агаарт уусах мэт алга болсон ажээ. Орон нутгийнхан нь тvvнийг даруй эрцгээсэн бєгєєд энэхvv эрлийн ажилд тусгайг дуудаж авчруулсан vнэрч нохойг ашигласан боловч тvvнийг олоогvй юм. Хvмvvс тvvнийг газрын ямар нэгэн нvхэнд унаж алга болсон хэмээн бодож тэр хавийнх нь газрыг сайтар самнан хайсан боловч юу ч олоогvй байна.

Мєн иймэрхvv тохиодол 1880 оны 9 дvгээр сард Теннессее муж улсын Каллатин хэмээх нутагт гарсан ажээ. Тариачин эр Давид Ланг гэрийнхээ ойр байдаг нугад зугаалхаар гэрээсээ гарч явсан бєгєєд энэ vед эхнэр нь тvvнийг vvдэн дээрээсээ харж зогссон ажээ. Мєн энэ vед тэднийд зочилон илж явсан нутгийн шvvгч бєгєєд тvvний эхнэрийн дvvгийн нєхєр Аугуст Пек тvvн рvv мэндчилэн гараараа даллан байтал тэдний нvдэн дээр Давид ланг хий агаарт уусах мэт гэнэт алга болсон байна. Зарим ийм тохиолдолд алга болсон хvмvvсийн хєлийн тод гарсан мєр нь гэнэт тасран алга болдог ажээ.

1878 оны 11 дvгээр сард Индиана муж улсын Куйнси нутгийн Чарлез Ашморе хэмээх 16 настай хvv гэрээсээ гарч хашаан дахь худгаасаа ус авчрах гэж яваад эргэж ирээгvй ажээ. Тэрээр гараад удвал ирээгvй тул эцэг нь эгчийн нь хамт гарч тvvнийг эрцгээхэд, газрын нойтон зєєлєн хєрсєн дээр тvvний мєр тодхон гарсан байсан бєгєєд тэрээр гэрээсээ гараад худаг хvрэх замынхаа хагаст очиж яваад мєр нь гэнэт ор сураггvй алга болсон байлаа.

Заримдаа иймэрхvv хоёр тохиолдолд ижил зvйлvvд давтагдаж байгаа нь ажиглагддаг ажээ. Энэ удаад алга болсон хvмvvс хоёулаа Оливер хэмээх нэртэй байсан бєгєєд мєн 11 настай байсан байна. Энэхvv аймшигт явдал хоёуланд нь зул сарын баярын vдэш тохиолдсон бєгєєд хоёулаа хашаан дахь худгаасаа ус авчирхаар гэрээсээ гараад ор сураггvй алга болсон байдаг байна. Гэвч энэхvv хоорондоо тєстэй vйл явдлууд 20 жилийн зайтай болж єнгєрсєн бєгєєд єєр єєр нутаг оронд тохиолдсон байдаг ажээ. АНУ-ын Индиана муж улсын Cоут Бенд дахь гэрээсээ 1889 оны зул сарын баярын vдэш хашааныхаа худгаас ус авчирхаар гарсан Оливер Ларх хэмээх хvv ийнхvv алга болсон байна. Гэтэл Английн Валлес ванлигийн Раиадер хэмээх нутгийн Оливер Томас 1909 оны зул сарын баярын vдэш мєн л хашаан дахь худгаасаа ус авчрах гэж гарсан ажээ. Гэтэл тvvний хашгирах дуун гэнэт гарсан байна. "Туслаарай ! єнєєдvvл чинь намайг бариад авлаа." хэмээн чангаар бачимдан хашгиархыг нь сонссон гэрийнхэн нь даруй гvйн гарч ирхэд тэрээр хэзээний ор сураггvй алга болсон байжээ. Тэд нар хашаан доторхи шаварлаг зєєлєн хєрсєн дээр тодхон гарсан тvvний мєрийг даган явтал тэрээр худаг хvрэх замынхаа тэн хагаст нь очоод гэнэт алга болсон байлаа.

Харь гариг там диваажинтай холбоотой юу?

Харь гаригийн хачин жигтэй гийчин
1995 онд Зей Сантилли гэгч харь гаригийн гийчний нэгэн бичлэгийг нийтэд дэлгэж, бөөн шуугиан тарьсан билээ. Харамсалтай нь зургийн чанар муу. Гэхдээ түүнийг манай гаригийн, бидний хамаатан гэж хэлж боломгүй огт үсгүй 140см орчим өндөр, эр эм хүйс нь танигдахуйц. Биетэйгээ харьцуулбал тун том толгойтой жижигхэн хамар, ам, чихтэй Харин гар хөлдөө зургаан хуруутай аж. Италийн хөгжмийн продюсер Рей Сантилли дээхнэ үеийн хөгжмийн бичлэг олохоор АНУыг зорьсон бөгөөд тэнд очоод өөрийнх нь хэлсэнээр Жек Барнетт гэгчээс олон ыичлэг авсны нэгэнд энэ бичлэг байсан гэнэ. Харин Рей Жек Бартнеттийг хуурамч нэр гээд бичлэгийн эзний жинхэнэ нэрийг одоо хүртэл нууцалсаар байгаа юм.

Цасны хүн буюу алмас

Хималай, төвдийн орчим цасны хүн буюу бидний нэрлэж заншсанаар алмас амьдардаг гэж ярилцдаг. Гэтэл одоо Памирын нуруу, төв Африк, Чукотка, Якутын нутгаар алмас гүйж байгаа сурагтай. 1921 онд Эверестийн оргил руу авирагчид 6400 метрийн өндөрт үсэрхэг, том хүнтэй төстэй амьтанг харснаа анх шинжлэх ухааны тайлагдаагүй нууцын жагсаалтад тэмдэглүүлжээ. Тиймч учираас цасны хүн гэж нэрийг өгсөн аж. Мөн 1970 аад оны үед АНУ –д үлэмж биет хүнтэй тааралдсан тухай тэмдэглэжээ. АНУ –ын эрдэмтэн Рожер Паттерсон гэгч цасны хүнд 40метр орчим ойртож билэг хийж чадсан түүхтэй. Эрдэмтэд хожим энэхүү бичлэгийг нарийн судалж, хүний алхаа гишгэгдэлтэй огт төсгүй байгааг тогтоосон юм.

Лох-несс бол үлэг гүрвэл биш үлэг гүрвэл

Их Британийн Засгийн газар саяхан хүртэл Лох-Нессийн нууранд аймшигт үлэмж биет амьтан амьдардагт итгэж байсан нь нотлогдоод байгаа. Лох-Несс ийн мангас гэж нэрлэгдсэн энэхүү түүхийг дуулаагүй хүн цөөхөн байх. Гэвч саяхан шотландын загасчин тэндээс нөгөө аймшигт амьтны араа бололтой зүйл олсноо Эдинбургийн муейд өгсөн тухай дуулаагү байж магад. Эрдэмтэд энэхүү олдворын дараагаар тус түүхийг дахин судалж 150 сая жилийн өмнө амьдарч байсан үлэг гүрвэлийн төрлийн плезиозавр байж магадгүй гэж тогтоожээ. Харин загасчин аймшигт амьтныг одоо хүртэл Лох Нессийн нуурын гүнд амьдарсаар байгаа гэдэгт бүрэн итгэж байгаагаа мэдэгдсэн байна.

Талд зурсан дугуй
1972 онд Артур Шаттлвуд, Брюс Бонд гэгч хоёр ангил эр уулын оройд гараад шөнийг угтахдаа харь гаригийн гийчний тухай ярилцан, нисдэг таваг тоглоом болгон тэнгэрээс хайж суужээ. Гэтэл гэнэт тарин талбайд дугуй тойрог үүсээд байгааг анзаарч. Үүнээс хойш ная гаруй тойрог аажмаар зурагдаж, хорин секунд тутамд нисэх мэт авиа гарч байжээ. Эдүгээ эрдэмтэд үүний нууцыг тайлах гэж толгойгоо гашилгаж байна. Тойргийг 30 хувийг нь хүмүүс хожим хуурамчаар үйлдсэн нь тогтоогдсонч үлдсэн 70 хувь нь хэрхэн тогтсон нь тодорхойгүй байгаа аж. Асар том энэ дугуйг үүсгэсэн арга нь манай ухааны “ухаан” хүрэхгүй хэмжээнд байгаа юм.

Ер бусын давхцлууд

Хvний амьдралд тайлбарлаж, ойлгохын аргагvй нууцлаг ер бусын зvйл олон тохиолддог бөгөөд vvнийг нь эрдэмтэн мэргэд санамсаргvй зvйл, тохиолдол гэдэг. Хамгийн наад захын жишээг өгvvлье.

Та яагаад ч юм бэ гэнэт олон жилийн турш уулзаагvй багынхаа найзын тухай бодож байтал, хэсэг хугацааны дараа найз чинь гэнэт өөрөө тань руу утасдах. Эсвэл мөнгө хаанаас олох вэ гэж толгойгоо гашилгаж, хуруу хумсаа хугалах шахам сууж байтал гэнэт хэн нэгэн нь зээлсэн мөнгөө эргvvлж өгөх гээд өдөр тутмын жирийн амьдралд тохиолддог хачирхалтай зvйлс олон. Гэтэл vvнээс ч нууцлаг, тун ч ер бусын зvйлс гэж бас тохиолддог. Ийм зvйлтэй учирсан хvмvvс өөрийн эрхгvй бурхан, далдын ид шидийн талаар бодож эхэлдэг. Тэгвэл энэ бvх нууцлаг, тайлбарлах боломжгvй, шинжлэх ухааны vvднээс бол бvр байх ч ёсгvй тийм зvйлс хvмvvс бидний амьдралд яагаад тохиолддог вэ?

1664 оны 12-р сарын 5-ны өдөр Английн Уэлс орчимд нэгэн усанд онгоц осолдож, живжээ. 1785 оны 12-р сарын 5-ны өдөр яг тэр газар нь өөр нэг онгоц сvйрч живэв. 1866 оны 12-р сарын 5-ны өдөр яг тэр газар гурав дахь усан онгоц осолдож живсэн байна. Магадгvй та тэгээд юу гэж, осол гардаг газар л байгаа биз гэж байж болох юм. Тэгвэл энэ гурван ослын дараа тус бvр ганцхан хvн амьд гарч, бvгд Хью Уиллямс гэдэг нэртэй байсныг усан онгоцны сvйрлийн тэмдэглэл хөтөлдөг бvртгэлийн дэвтэрт тэмдэглэн vлдээсэн байдаг.

АНУ-ын ерөнхийлөгч Авраам Линкольн ба Жон Кеннеди нарын хувь тавиланг холбосон хачирхалтай давхцлуудын талаар бичиж байсан. Хоёул хөлсний алуурчны гарт амиа алдсан. Алуурчин Линкольныг театрт байхад буудаад, агуулахад нуугдах гэсэн. Кеннедийг агуулахаас буудаад, ойролцоох театрт нуугдах гэсэн. Линкольны нарийн бичгийг Кеннеди, харин Кеннедигийн нарийн бичгийг Линкольн гэдэг байсан. Энэ хоёр хvний амиа алдсаны дараа тухай бvрт нь Жонсон овогтой хvн ерөнхийлөгч болж байсан.

Бас нэгэн сонин тохиолдол. 1930 онд Америкийн Техас мужийн эргvvлийн цагдаа Аллан Фолби гэгч машины осолд орж, хөлийнхөө артерийн судсыг гэмтээжээ. Цус алдаж гарцаагvй vхэх байсан тvvнийг Альфред Томас гэгч аварчээ. Цагдаа эдгэснийхээ дараа ажилдаа эргэн орсон бөгөөд таван жилийн дараа авто осол болсон газар очих тушаал авчээ. Очтол хөлийнхөө артерийг гэмтээсэн хvн зам дээр хэвтэж байсан бөгөөд Фолби цусыг нь тогтоогоогvй бол гарцаагvй vхэх байв. Хамгийн сонирхолтой тэр хvн нь өөрийнх нь амийг аварч байсан Альфред Томас байжээ.

Yvнийг зарим нэг нь шинжлэх ухаанч биш гэж шvvмжилж магадгvй. Гэтэл та бидний тохиолдлын, санамсаргvй гэж нэрлэдэг зvйл нь аль эрт "синхрон vзэгдэл" гэсэн шинжлэх ухааны нэр авсан байдгийг та бид мэддэг билvv? Энэ томьёоллыг зvгээр нэг судлаач бус харин физик болон сэтгэл судлалын салбарын хоёр шилдэг эрдэмтэн биеэ биеэсээ тусдаа дэвшvvлсэн байдаг нь яав ч жирийн нэг тохиолдол биш байх.

Аминд хvрч магадгvй ноцтой аюул нvvрлэсэн vед оюун ухаан нь логик бус харин зөн совинг ашигладаг болох нь харагдаж байдаг. Ямагт логиктой сэтгэдгээрээ алдартай Черчилль аргагvйн эрхэнд зөв совиндоо итгэн эзгvй хээр асч байгаа гэрлийг чиглэн явж, дайсан эсвэл нөхөр нь мэдэгдэхгvй байгаа хvнд өөрийгөө даатгажээ. Туйлдаа хvрч, бодит байдлыг шvvмжлэлтэйгээр vнэлж цэгнэх чадвараа алдаснаар мань эр жирийн vедээ ашиглаж чаддаггvй хvчээ ашигласан байна.

АНУ-ын Хойд Каролина мужийн Эшвиллийн их сургуулийн сэтгэл судлалын профессор Аллан Комбос энэ талаар ийнхvv ярьж байна: «Санаанд оромгvй гэнэтийн тохиолдлууд гол төлөв ар араасаа цувардаг гэдгийг би олон жилийнхээ туршлагаас мэднэ. Тэдгээрт хэдий чинээ хурдан дасна тэр чинээгээр олон гарах болно. Харин хvн тэр бvгдийг ямар ч утгагvй, тэнэг явдал гээд тоохгvй орхиод байвал яваандаа таны гараа ч байдаг. Хэрэв ингэж vл тоомсорлолгvйгээр тэр бvх тохиолдлуудад зохих ёсоор анхаарал хандуулж чадвал танд маш их тус хvргэх нь гарцаагvй. Хэдий чинээ нухацтай хандана тэр чинээгээр таны амьдралд чухал vvрэг гvйцэтгэнэ гэсэн vг. Гэсэн хэдий ч ийм давхцлууд яагаад гардгийг хэн ч мэддэггvй. Ямар ч л байсан энэ бол бодитой vзэгдэл гэдэг нь гарцаагvй. Зарим эрдэмтэн сонин давхцлыг учир холбогдолгvй цэвэр тохиолдол, хvмvvс ач холбогдлыг нь хэт дөвийлгөж байна гэдэг л дээ. Гэхдээ амьдралд нь сонин давхцал болж байсан олон хvмvvс огт өөр бодолтой байдаг. Би хувьдаа л гэхэд ийм давхцал, азтай явдлуудыг амьдралын зөв чигийг заасан хувь тавилангийн дохиог дотоод ухамсар хvлээн авч байгаа хэрэг гэж vздэг».

Улмаар хvн бvхэнд дээрээс зурсан тавилан, зураг гэж байдаг гэдэгт итгэвэл энэ бvхэн ойлгомжтой болж ирдэг гэдгийг Комбс профессор онцолж байна. Комбс профессорын нэг танил нь ажлаасаа халагдаад мэргэжлээрээ ажиллах гээд чадалгvй юм байж. Тэгээд мань эр тохирох ажил олдох хvртэл таксины жолооч хийхээр болов. Гэтэл буу тулгуулж бvх орлогоо дээрэмдvvлсэн, согтуу жолоочид шахуулж өндөр дээрээс нисэхээ дөхсөн гээд азгvй vйл явдлууд ар араасаа тохиолдож эхэлсэн байна. Гэвч тэрээр хэтэрхий ойр ойрхон болоод байгаа энэ бvх vйл явдлуудыг хоорондоо ямар нэг холбоогvй, цэвэр тохиолдлын зvйл гээд тоохгvй яваад л байж. Эцэст нь мань эр эхнэрээ дэлгvvр хvргэж өгөхөөр яваад осолдож, эхнэр нь сэхээнд, өрөө ажлаасаа халагдаснаар таксины жолооч хийсэн тvvх нь дуусчээ. Тэгээд удалгvй өөр компанид мэргэжлээрээ ажиллах болсон байна.

Эцэст нь хэлэхэд дээр өгvvлсэнтэй адил ер бусын байдлаар давхацсан vйл явдлуудад илvvтэй анхаарч байхад илvvдэхгvй. Нэг бол Черчилль шиг зөн совиндоо итгэж амь гарах эсвэл таксины азгvй жолооч шиг бvтэлгvйтэх.

Ингээд танд английн «Инкаунтерс» сэтгvvлийн цуглуулсан хачирхалтай давхцал, сонин явдлуудаас тvvвэрлэн толилуулъя. Нэмж хэлэхэд энэ нэр хvндтэй сэтгvvл нь зvгээр нэг ам дамжин яригддаг «болсон явдлууд»-ыг бус харин баримтаар батлагдаж, нотлогдсон vйл явдлуудыг цуглуулсан гэдгийг онцлох хэрэгтэй байх.

Зохиолч Артур Крестлерийн өгvvлсэн баримтаар нотлогдсон явдал. 1939 онд нэгэн инженер америкийн усан онгоцоор аялж явжээ. Усан онгоц нь "Титаник" хөлгийн сvйрсэн хэсэг дөхөж очиход инженер онгоцыг яаралтай зогсоох хэрэгтэй гэдгийг зөнгөөрөө мэдэрсэн байна. Ингээд ахмадын ятгаж байж, усан онгоцыг зогсоолгоход өмнө нь асар том мөсөн уул хөвж яваа нь онгоцны гэрэлд харагджээ. Усан онгоц мөсөн уултай мөргөлдөж гэмтэл авсан ч живээгvй байна. Энэ усан онгоц "Титаниан" гэдэг нэртэй байжээ.

Гурван ихэр төрөх нь тун ховор vзэгдэл. Лондон хотын нэгэн эмнэлгийн эмч 1976 онд гурав дахь удаагаа гурван ихрийг эх барьж авсан байна. Тvvний нэр нь Триплет /англи хэлнээс хөрвvvлбэл «гурван ихэр» гэсэн утгатай/ байсан нь сонин.

1911 оны 11-р сарын 26-ны өдрийн «Нью-Йорк геральд» сонинд нэгэн мэдээ нийлэгдсэн байдаг. Тvvнд Лондон хотын Гринберри Хилл гэдэг газар нь сэр Эдмунд Берриг алсан хэрэгт яллагдсан гурван гэмт хэрэгтэн дvvжлэн цаазалсан тухай өгvvлсэн байв. Хамгийн хачирхалтай нь тэр гурвын нэр бөгөөд нэгийг нь Грин, нөгөөг нь Берри, гуравдахыг нь Хилл гэдэг байжээ.

Жеймс Льюс, Жеймс Спрингер нэртэй хоёр ихэр нь Огайо мужид төрсөн ч хоёр өөр гэр бvлд өргөгдөж тус тусдаа өсчээ. Ингээд 1979 онд 39 настайдаа анх уулзалдахад хоёул Линда гэсэн адил нэртэй эмэгтэйчvvдтэй сууж байгаад салсан, нэг нэг хvvхэдтэй тvvндээ адилхан Жеймс Алан гэсэн нэр өгсөн, хоёулаа цагдаа болж, амралтаа Флорида дахь нэг амралтын газар өнгөрvvлж байсан төдийгvй нэг хоббитой байснаа мэдээд их гайхацгаажээ.

Дөрвөн настай Рожер Лозьер гэгч хvvг АНУ-ын Салем хотын ойролцоох далайд живж байхад нь Элис Блэйз нэртэй эмэгтэй аварчээ. Yvний 8 жилийн дараа 1974 он Рожер 12 настайдаа мөн нөгөө газраасаа живж байгаа эрэгтэй хvнийг аварсан нь цагтаа өөрийнх нь амийг аварч байсан Элис Блэйзийн нөхөр нь байж таарчээ.

Детройт хотноо нэг жаалхуу 14 давхрыг цонхоор унасан боловч Жозеф Фиглок нэртэй хvний дээрээс унасныхаа ачаар амьд vлдсэн байна. Жилийн дараа яг тэр өдөр нь өөр нэг хvvхэд тэр цонхоор нь унахдаа хvний дээрээс бууж, амьд vлджээ. Тэр хvнийг нь мөн л Жозеф Фиглок гэдэг байж.

Эцэст нь Чингис хаан ч гэсэн тайчуудад хөөгдөн Бурхан халдуун ууланд гарчихаад буцаж буух гэтэл нь замыг нь vхрийн чинээ том цагаан чулуу хаасан байсныг хараад тэнгэр буух болоогvй гэсэн дохио өгч байна гээд буцсан байдгийг та санаж байгаа байх. Хэрэв тэгэж буцаагvй бол бидний өнөөдрийн тvvх....

Дэлхийн 10 нууц оньсого

Дэлхийн бvх шинжлэх ухаан хvрээлэн буй орчин тойрон, байгалийн зvй тогтлыг логик vндэслэлтэйгээр тайлбарлаж, нотлоход оршдог.

Тэд хэдийгээр дэлхий ертєнц, гариг дээрх бvхий л юмс vзэгдлийг шинжилдэг боловч одоо болтол тайлж чадалгvй vлдээсэн зvйл олон ажээ. Эдний 10 феномен буюу гаж vзэгдлийг уншигч та бvхэнд сонирхуулъя.

10. СЭТГЭЛ САНАА БА БИЕИЙН ХАРИЛЦАА
Анагаах ухаан хvний уураг тархи, бусад эд эрхтэнтэй хэрхэн харьцаж байдгийг 100 хувь биш ч гэлээ ихэнх хувийг нь тайлбарлаж, нотолж чадсан. Харин нэг зvйлийн учрыг огт олдоггvй аж. Энэ нь сэтгэл санааны эмчилгээ. Хvмvvс єєрийнхєє євчинд огт нєлєєлєхгvй эм уугаад "Энэ эм миний євчинг анагаана" гэдэгт итгэхэд тэр нь євчнийг анагаадаг байна. Энэ мэт манай монголчуудын "Сэжгээр євдєж сvжгээр эдгэнэ" гэдэг шиг зvйлийн учрыг анагаах ухаан одоо болтол тайлж чадаагvй байна.

9. ДАЛДЫГ ХАРАХ
Манай телевизvvдээр гарч буй "Зєн билгийн тулаан" нэвтрvvлгийг та андахгvй байх. Тус нэвтрvvлэгт оролцогчид далдыг яаж хараад байгааг хvмvvс ойлгодоггvй. Зєн билэгчдийн хvч чадал, далдыг харах чадварыг мєн л шинжлэх ухаан тайлж чаддаггvй байна.

8. VХЛИЙН ДАРААХ АМЬДРАЛ
Та хэр шvтлэгтэй вэ. Шvтлэгтэй хvмvvс ихэвчлэн хойд насанд итгэдэг шvv дээ. Гэнэтийн осол, золгvй байдлаар тvр зуур vхээд сэрсэн хvмvvс манай дэлхий дээр цєєнгvй байдаг. Тэд нэг л зvйлийг ярьдаг байна. "Гэрэлт цагаан хоолой, эсвэл тас харанхуй ангал руу унаж байна" гээд л. Шашинд бол vvнийг там эсвэл диваажин гэж нэрлэдэг. Vнэхээр там, диваажин байдаг эсэхийг шинжлэх ухаан бас л тайлбарлаж чадаагvй байна.

7. UFO БУЮУ НИСДЭГ ТАВАГ
Нисдэг тавагны тухай олон кино бий. Нисдэг таваг харсан, сууж vзсэн, тэр байтугай єєр гаригт зочилсон гэж ярих хvмvvс ч байдаг. Шинжлэх ухаан vvний учрыг олж, vнэн зєв тайлбарлаж чадаагvй л байна. Хамгийн гол нь хvмvvс ор vндэсгvй юмыг байнга ярьдаггvй. Vнэхээр тэр нисдэг таваг байсан уу, эвэл vгvй юу. Хэн мэдэх билээ.

6. УРЬД ХАРАГДСАН ЗVЙЛ ДАХИН ХАРАГДАХ
"Дэжа вv" буюу ємнє харагдаж, болж байсан зvйл давтагдахыг францаар ингэж хэлдэг. Тэнд ємнє хийсэн зvйлээ давтах эсвэл давтах, эсвэл зvvдэлж байсан мэт санагдах vе байдаг уу. Энэ зvйл хvн бvрт тохиолддог ч тоолгvй єнгєрєєх нь элбэг. Гэхдээ энэ чухам бодит уу, тєсєєлєл vv гэдгийн учрыг олж чадаагvй л байна.

5. СVНС БА ХИЙ VЗЭГДЭЛ
Энэ тухай баримтат кино, нотолгоо хvн тєрєлхтний тvvхэнд байнга л байдаг. Таны найз нєхєд єєрт таарсан, хий юм харснаа ам булаалдан ярьдаг шvv дээ. Гэвч одоо хvртэл шинжлэх ухаан ямар нэг сvнс, хий vзэгдэлтэй холбоо тогтоож чадаагvй байна.

4. ОР СУРАГГVЙ АЛГА БОЛОХ VЗЭГДЭЛ
Хvмvvс олон тохиолдлоор алга болдог. Хэн нэгний гарт єртєх, газар доор орох, оргон зайлах, золгvй байдлаар нуур цєєрєм рvv унах гэх мэт. Харин огт ул мєр vлдээлгvй сураггvй болсон хvмvvс байдаг. Тухайлбал, "Ариун Мария"-гийн бvх багийн гишvvдээс эхлээд Жимми Хоффа болон Натали Холовей нар ямар ч ул мєргvй алга болсон юм. Тэднийг хаачсаныг болон чухам яг юу болоод єнгєрснийг хэн ч тайлаагvй байна.

3. ЗУРГАА ДАХЬ МЭДРЭХVЙ
Зургаа дахь мэдрэхvй хvн болгонд танил сонсогдож байгаа байх. Хэнд ч, ямар нэг тулгамдсан vед сонголт хийх хэрэг гардаг. Энэ vед зургаа дахь мэдрэхvй буюу зєн совингоо сонсдог. Зургаа дахь мэдрэхvй, зєн совингийн талаар одоо болтол логик vндэстэй нотолгоо гараагvй л байна.

2. ЦАСАН ХVН
Цасан хvнийг та бас л мэднэ. Алмас гэж нэрлэгддэг тvvнийг хvмvvс харсан гэх боловч шинжлэх ухааны vvднээс судалсан ямар нэг тайлбар хийж чадаагvй нууц хэвээрээ vлдсэн.

1. ТАОС-ИЙН ДУУ
Нью-Мексико муж улсын Таос гэх жижигхэн хотын иргэд сvvлийн хэдэн жилийн турш цєлєєс гарч буй богино давтамжтай дууг сонссоор ирсэн. Тэд хаанаас гарч байгааг шинжлэх ухааны хvрээлэнгvvдээс олон арван мэргэжилтэн олон арван мэргэжилтэн судлаачдыг урьж ажиллуулсан ч юу ч хэлж чадаагvй. Таосын дуу одоо болтол сонсогддог байна.

Муу зөн совин

Оросын нэрт яруу найрагч Борис Пастернак өөд болохоосоо арваад хоногийн өмнөөс цонхийсон цагаан царайтай явдаг болжээ. Учир нь нэг найзынх нь гэрт байсан тvvний гипсэн цээж баримал гэнэт нурж унасаныг сонссон юмсанж. Тэр ч байтугай, “би удахгvй энэ ертөнцөөс явна” гэж ярьж байжээ. Пастернакийн энэ байдлыг харсан хvмvvсийн зарим нь зохиолч яруу найрагч нарт vе vе илэрдэг сэтгэлийн хөөрөл гэж vзжээ.Харин тvvнийг сайн мэддэг ойр дотнын хvмvvс нь Борис, сvvлийн vед уруу царайтай явах боллоо. Yйлс нь бvтэмжгvй байгаа юм байх даа гэж ярьцгаасан аж. Харин Борис Пастернак тvvний гипсэн цээж баримал хагарч унасанаас яг арав хоногийн дараа нас баржээ. Нэг vгээр хэлэхэд, тvvнд vхлийн совин татаад байж. Хvн ер нь зөн совиндоо итгэх ёстой юу.
Энэ асуултанд янз бvрээр хариулдаг. Америкийн Индианы их сургуулийн эрдэмтэн мэргэжилтнvvдийн гурван зуун хvний дунд явуулсан судалгаанаас vзэхэд, гурван хvний нэг нь зөн совиндоо итгэдэг гэж хариулсан байна. Харин хоёр хvний нэг нь энэ тухай ярихаас ч эмээдэг. Муу ёрлож, яршиг удсан юмнаас холуур явах хэрэгтэй гэж vзжээ. Yнэндээ зөн совинд итгэх хэцvv аж. Гэхдээ хvнд зургаа дахь мэдэрхvй нь эртнээс бий болжээ. Yvнийг тэд зөв совин хэмээн хэлж заншиж. Зарим хvний зургаа дахь мэдэрхvй бусдаас илvv хөгжсөний ачаар аливаа vйл явдлыг урдаас төсөөлөн хэлэх чадвартай болдог аж. Тийм ч учраас хvн төрөлхтөний тvvхэнд Нострадамус, Вольф Мессинг, Ванга зэрэг домог мэт яригддаг зөнч олон бий. Тэдний хэлсэнд итгэх нь ч бий, vгvй нь ч байдаг. “Хvн яагаад муу совиндоо итгэдэг нь сонин юм” Yvнийг эрдэмтэд хvний эмзэг сэтгэлтэй холбон тайлбарлажээ. Насанд хvрсэн ямар ч хvн аз жаргалыг хvсэн мөрөөддөг. Харин тэдний мөрөөдөлд саад болох гэнэтийн азгvй явдал, өвчин, vхлээс айдаг байна. Чухам хvн бvрт байдаг энэ далд айдасыг өдөөж өгдөг муу совинд амархан итгэдэг байна. Бас vvнд хvний амьдралд тохиолддог санамсаргvй явдлууд нөлөөлдөг аж. Австрийн сэтгэл зvйч Зигмунд Фрейд утсаар ярихаас vхтлээ айдаг байжээ. “Утасны цаанаас хvн дуугарах нь шөнийн харанхуйд сvнс амилах шиг болж муу ёр уддаг” гэж Фрейд хэлж байсан гэдэг. ХХ зууны нэрт сэтгэл зvйч утсаар ярихаас ингэтлээ айдаг байсан нь хэнд ч инээдэмтэй санагдах биз. Энэ алдарт хvнд яагаад ч юм бэ, утсаар ярьсны дараа ямар нэг хачин явдал тохиолддог байжээ. Нэг удаа тэр утас дуугарахаар нь авах гэж яваад хамгийн хайртай барималаа татаж унагааж хагалаад бөөн хараал зvхэл болж байсан гэдэг. Мөн утас дуугарсаны улмаас тэр бvдэрч унан хөлийн шагайгаа гэмтээж байж. Алдартай хvмvvсийн амьдралд тохиолдсон явдлаас иш татсан зөн совинтой холбоотой ийм жишээ зөндөө бий. Гэхдээ жирийн амьдралд, энгийн хvмvvст ч бас зөв совин байдгыг мартаж болохгvй. Харин тvvний нууцыг тайлахад л бэрх аж. Амьдрал дэндvv vнэ цэнэтэй эд. Хvн өөрийгөө болзошгvй аюул, хувь заяаны гэнэтийн хувирлаас хамгаалахыг хvсдэг. Yvнийг ойлгосон бурхан тэнгэр хvмvvст зөн совин илгээсэн байж болно. Зургаа дахь мэдэрхvй гэж юу юм бэ Хvнд байгалиас заяасан vгээр илэрхийлэхэд хэцvv мэдрэмж байдаг аж. Тэр нь тухайн этгээдийн амьдралд тохиолдох сайн муу явдлыг урьдаас зөгнөн “дохио санамж” өгдөг байна. Та бусдад муу vйл хийсэн хvнтэй санамсаргvй тааралджээ. Хэдийгээр тvvнийг танихгvй ч гэсэн тэр этгээд нvдэнд хvйтэн санагдаад байж болно. Өөрөөр хэлбэл, төрөлх зөнгөөрөө vл бvтэх хvнтэй тааралдсанаа мэдрэх аж. Энэ нь амтад ч их байдаг гэнэ. Тухайлбал, нохой эзнийхээ vхлийг тэвчиж чаддаггvй амьтан аж. Тиймээс эзэн нь “нутаг буцах” нь ойртоод ирвэл гэнэт алга болчих юмуу эсвэл учиргvй их боргож хуцдаг байна. Харин муур арай өөр. Эзнээ амьсгаа хураан хураатал нь дэргэд нь байдаг гэнэ. Санаа муутайдаа бус ямар нэгэн таагvй явдлыг тэвчиж өнгөрvvлэх чадвартайдаа муур ийм араншин гаргадаг. Эрдэмтдийн судалгаанаас vзэхэд, аливаа амьтны зургаа дахь мэдэрхvй өөрт нь тохиолдсон гэнэтийн явдлаас цочирч vvнээс, хэт хөгждөг гэнэ. Өөрөөр хэлбэл хvний зөн билэг эмгэнэлээс эхтэй аж. Тухайлбал ХХ зууны “албин чөтгөр” гэгддэг Вольф Мессинг багадаа бие султай, шөнө сарны гэрэлд унтаагаараа явдаг, аймхай нэгэн байсан аж. Нэг удаа ааваасаа айсанаасаа хойш гэнэт далдыг хардаг болж. Мөн Вангаг гэнэт сохорсоныхоо дараа vзмэрч болсон ч гэдэг. Гэхдээ энэ нь зөнч мэргэч нарт хамааралтай хэрэг л дээ. Харин жирийн хvни хувьд, тэр өөрт тохиолдох аливаа явдпаа төрөлх зөнгөөрөө мэдэрч, тэр совин нь янз бvрийн хэлбэрээр дамжин илэрдэг байна. Тухайлбал, хэн нэгний эрхэмлэж явдаг шvтээн гэнэт хагарч эвдрэх жишээтэй. Бас янз бvрээр зvvдлэх нь байдаг. Хvн эмгэнэлт явдлыг урьдаас мэдэрдэг Америкийн домогт жvжигчин Мэрилин Монро нас барахаасаа долоо хоногийн өмнө муухай зvvд зvvдлээд байна гэж уйлдаг болсон гэдэг. Тvvнд зvvдээр нь дамжиж vхлийн совин татсан бололтой. Тэгвэл домогт Битлзийн Жон Ленноний эхнэр Йоко Оно, нэг vе тvvнтэй цуг байх нь там болж байлаа гэж дурссан байдаг. Жон нас барахаасаа бараг сарын өмнөөс гэртээ дандаа нvцгэн, зөвхөн шаахайтайгаа явдаг болжээ. Тvvнийг ийнхvv чөлөөтэй байхад нь гэрийн бvх зvйл цэвэр цэмцгэр байх ёстой гэж vзэж байсан юм. Тэгээд тэр vv нэг удаа тамхины vнсний саванд нь vс наалдсан байхыг хараад, Йоко Оног vнсний сав цэвэрлэсэнгvй гэж vхтэл нь занчжээ. Нэг vгээр хэлэхэд тvvнд төрсөн далдын муу совин ямагт тайван биш байлгаж, зовоож байсан аж. Мичиганы сургуулийн эрдэмтдийн бас нэгэн судалгаа хvнд зөн совин хачирхалтай нөлөөлдөгийг харуулжээ. Хvн сайн совин татахад хайхарамжгvй бараг тэрэнд тоглоом шоглоом болгон ханддаг аж. Холливудын нэрт жvжигчин Брюс Уиллис арвангурав хvртлээ “зvггvй тархи” байсан гэдэг. Нэг удаа тэрээр Оскарын шагнал гардуулах ёслолыг vзэж байна гэж зvvдлэжээ. Ажил сургуульгvй, ямар нэгэн тодорхой зорилгогvй явсан жаалхvv энэ зvvдээ бараг зохиол мэтээр дэвэргэн vеийнхэндээ нэмэр хачиртай ярьсан аж Зvvд зvvдэлснээс эхэлснээс хойш нэлээн хэдэн өдөр тvvнд ямар нэгэн баяртай явдал тохиолдох юм шиг санагдаад байсан гэнэ. Гэвч Брюс Уиллис гудамжинд зодооны хэрэгт орооцолдсоноор мөнөөх “баярт зөн” дуусчээ. Энэ явдлаас тэр хойш зөн совинд итгэхээ больсон гэдэг.

Ер бусын давхцлууд

1992 онд Рене Шарбонно гэгч франц зураач нь Руан хотын захиргааны захиалгаар «Түүдэг гал дээр шатаж байгаа Жанна Д Арк» гэсэн зураг зуржээ. Зургаа зурахдаа Жанна Ленуа гэдэг оюутан охиныг натур болгож. Гэтэл зурэг бэлэн болж үзэсгэлэнд өлгөгдөсний маргааш нь нөгөө оюутан охины сурдаг сургуулийн лабораторт нь химийн бодисууд гэнэт дэлбэрч Жанна нь гарч амжилгүй амьдаараа шатаж үхжээ. Энэтхэгт хэдхэн жилийн өмнө зорчигч тээврийн хоёр галт тэрэг дэлбэрч 220 хүний аминд хүрсэн аймшигт хэрэг гарч байсан. Мөрдөн байцаалтын явцад нэгэн зорчигчийн шидсэн тамхи нь төмөр зам дагуух шатдаг хийн хоолойны хий алдаж байсан хэсгийн орчим унаснаас дэлбэрэлт болсон нь тогтоогджээ. Ингээд ч зогссонгүй Дели-Мадрас ба Мадрас-Дели чиглэлээр явж байгаад дэлбэрсэн хоёр гал тэрэг нь яг адилхан дугаартай байсан байна.Италийн алдарт жүжигчин Марчелло Мастроянни нь нэгэн үдэшлэгт уригдан оролцжээ. Найр ид дундаа явж байтал жүжигчин мааань гэнэт босч ирээд «Нэгэн цагт жаргалтай амьдарч байсан гэр минь шатлаа» гэсэн үгтэй мартагдах шахсан хуучны дууг дуулж гарчээ. Цугларсан олон түүнийг гайхан харж байтал гэнэт утас дуугарч Ментон дахь харш нь шатсан тухай мэдэгдэхэд бүр ч их гайхсан гэдэг. Хожим нь энэ дууг хамгийн сүүлд бага сургуульд байхдаа дуулж байсан гэдгээ Мастрояни хэлсэн байдаг.Болгарын нийслэл Софи хотноо бүр ч инээдтэй тохиолдол болж байсан удаатай. Милко Стоянов нэртэй орон байрны хулгайч эр нэг айлыг ухаж, авсан зүйлээ үүргэвчинд чихчихээд борооны ус зайлуулагч хоолойгоор дамжин хүн бараг явдаггүй шахуу гудам руу буужээ. Хоёр давхрын орчим бууж явтал нь гэнэт цагдаагийн шүгэл дуугарах чимээ гарахад сандарсан хулгайч барьц алдаад унажээ. Гэхдээ аз болж яг тэр үед нь доогуур нь явж байсан хүн дээр унаад эсэн мэнд үлдсэн ч баригдсан байна. Хамгийн хачирхалтай нь амийг нь аварсан нөгөө хүн нь өөртэй яг адил Милко Стоянов гэдэг нэртэй, орон байрны хулгайч байж таарав. Цагдаа нар түүнтэй олон өдөр хөөцөлдсөөр нөгөө эзгүй гудамжинд оруулаад алдахын даваан дээр шүгэлдсэн байсан аж.Саран дээр хөл тавьсан хамгийн анхны хүн Нил Армстронгтой холбоотой нэгэн тохиолдол байдаг. 1969 онд Армстронг нь Сарны гадаргуй дээр хөл тавьсан даруйдаа:-Ноён Горски танд амжилт хүсье гэсэн учир битүүлэг үг хэлсэн байдаг. Нислэгийг удирдах төвийнхөн, сурвалжлагч нар ч гэсэн энэ үгнийх нь учрыг ололгүй олон жил болсны эцэст Армстронг нууцаа дэлгэсэн байдаг. Армстронг нь хүүхэд байхдаа найз нартайгаа нуугдаж тоглож байгаад Горски нэртэй хөрш айлынхаа хашаанд орчихож. Нуугдааж сууж байхдаа хөрш айлын эхнэр, нөхөр хоёр чанга дуугаар хэрэлдэхийг нээлттэй цонхоор нь сонсчээ. Горскийн эхнэр нь:-Өөдгүй муу бэлгийн сулралтай новш. Хөрш айлын жаал хүүг саран дээр буусны дараа л би орал секс хийнэ гэж хашгиран нөхөртөө уурлаж байсан байна. Гэтэл олон жилийн дараа үнэхээр Саран дээр хөл тавих агшинд нь Горскийн эхнэрийн хэлж байсан үг гэнэт санаанд ороход гайхсан Армстронг алдарт үгээ хэлсэн байдаг.Шарль Фоссе нэртэй франц эр орон орноор хэсүүчлэн мөрийтэй тоглодог, зартай луйварчин байжээ. Ингэсээр нэгэн удаа Лос Анжелсийн мөрийтэй тоглоомын газар таван мянган доллар хожсон байна. Гэтэл бусад нь түүнийг луйвардаж хожсон гэж буруутгаад буудаад алчихаж. Тоглогчид хүн буудсандаа юмын чинээд тоолгүй үргэлжлүүлэн тоглохоор болжээ. Гэтэл мэргэжлийн мөрийтэй тоглоомчдын дунд луйварчны хожсон мөнгө бүтэлгүйтэл дагуулдаг гэж үздэг болохоор өөр хүн урихаар шийдэж, ойролцоох ширээний ард ганцаар сууж байсан залууг дуудан, буудуулсан эрийн мөнгөөр нь тоглохыг санал болгожээ. Нөгөө эр нь ч зөвшөөрч тоглоом үргэлжилсэн байна. Гэтэл хачирхалтай зүйл болж нөгөө эр луйварчны мөнгөөр тоглоод бүтэлгүйтэх нь бүү хэл ахиад хоёр мянган доллар хожоод байж байхад нь буун дуугаар ирсэн цагдаа нар бүгдийг нь саатуулжээ. Цагдаа нар Шарль Фоссегийн алуурчдыг баривчлаад, луйврын аргаар хожсон таван мянган долларыг нь талийгчийн төрөл төрөгсдөд нь буцаан өгөхөөр танихгүй залуугаас буцаан авчээ. Гэтэл тун удалгүй нөгөө танихгүй залуу нь Шарль Фоссегийн хүү нь болох нь тогтоогдож, цагдаа нар ихэд гайхчээ. Хүү нь хамгийн сүүлд хорин жилийн өмнө харж байсан тэнэмэл эцгээ таниагүй байсан байдаг

Muchlugdsun suit busgui.

Shinehen gerlesen hosuud bal saraa temdeglej baijee. Ted hairiin hot Parist gaihamshigtai saihan, romantik udruudiig unguruuj baiw. Negen oroi hosuud unetei restaurand oroin hool idchiheed yawahiin umnu ehner ni ugaalgiin uruu ruu turgen orchihood irie gejee. Nuhur ni tuuniig garah haalganii urd neleen huleesen bolowch busgui garch irsengui. Daraahan ni zaluu restauranii ajiltnuudaas ehneree asuuj haisan bolowch olj chadaagui baina. Zaluu taiwan baihiig hicheej, zochid buudal ruugaa gantsaaraa butsaj, uuruu hureed irne baih gej bodon huleejee. Gewch ehnerees ni amid baigaa yamar ch shinj temdeg medregdsengui. Huurhii zaluugiin setgel ni ulam tugshin taiwan suuj chadsangui, tsagdaagiinhand medegdjee. Tsagdaagiin alban haagchid: "Magadgui ehner chini bodloo uurchilsun baih, tegeed gantsaaraa baih heseg hugatsaa heregtei bolson baih l daa" hemeen zaluug ehleed taiwshruulahiig oroldoj bailaa. Ingehiin zeregtsee ted busguig umnu ni gerleh talaar hereg tuwugt orootsoldoj baisan esehiig shalgajee. Gewch emegtein ner tsagdaagiin burtgeld ogt temdeglegdeegui boloh ni darui togtoogdow. Yamar ch baisan ehner tani dur zorgooroo aashildaggui tomootoi hun bolotoi hemeen tsagdaagiinhan ulbiin unjsan zaluug hugjuuhiig oroldoj baiw. Ted zaluud, ehner chini mash sain bgaa gedegt itgeerei, udahgui ta tuuniihee tuhai sonsoh bolno hemeen batalgaatai heljee. Ingeed zaluu zochid buudaldaa ochiw. Tsagdaagiin alban haagchid yamar negen zuil oldwol darui medeeleh bolno gesen bolowch neleen hugatsaa unguruhud hen ch tuun ruu zalgasangui. Arga ni baragdsan zaluugiin eh oron ruugaa butsah tsag ni ch boljee.

7 honoguud, saruud ungursuur. Tuunii ehnerees amid baih yamar ch shinj temdeg ugui. Mun gemt hergiin tuhai ogt medeeleegui uchir zaluu bolon ger buliinhen ni amid gedegt ni itgeh uchuuhen ch gesen goridlogo baisaar.  Huurhii zaluu harin amidrah yamar ch itgelgui, ter chigtee shuurdegdeed haygdchihsan met zolgui, uruwdmuur negen boljee. Ajlaa ch tsaashid yawuulah bolomjgui boltloo shanalsan negen... Tereer uur zuil bodohiin tuld yamar negen ym hiih heregtei bailaa. Zowlongoo martaj, shineer ehleh naidlaga tawiad delhiigeer aylahaar shiidej gene.

Heden jiliin daraa tereer Borneod hurew. Tendhiin negen haranhui zawaan baishind gaj buruu hugjiltei hun, mal, amitnii buhel buten uzuulen badag aj. Sonirholdoo hutlugdsun zaluu helber ni aldagdsan biesiig uzehguigeer ungurch chadsangui, orj ochjee. Tedgeer gaj buruu amid bietuudiig haraad tuunii jigshil zewuutsel turj baiw. Hamgiin suuliin umhii, bohir torond dutuu, dalii murii muchlugdsun  negen shaldan emegtei ginjtei banzan sawluur deer suugaad naigaj baih agaad, uragsh hoish sawlah toolondoo amitan shig muuhai duugaar orilno. Emegtein bie ni iinhuu zeremdeglegdsen ch uhaan sanaa ni eruul met baiw. Terhuu gaj togtotstoi bietiig uur luu ni harah yag ter agshind zaluu uuriin erhgui aimshigtaigaar barhirchee. Zewuutsmeer aimshigtai helber turhtei tuunii tsarainaas zuwhun uuriinh ni ehnert l zayasan ontsgoi mengiig zaluu ter doroo tanijee...

For My Fallen Angel - My Dying Bride

Robert, chutgur shuglesen huuheldei...

Keywest, Florida...

10 nastai huu shunu dund sereed buhel udriig hamt unguruudug hani boloh huuheldeigee orniihoo huld suuj baihiig haraw. Huuheldei ornii huld suugaad newt shilen nudeeree tuuniig tsoo shirtej baihiig haraad huug aidas numurchee. Huugiin eej genet baishindaa huuhdiin oriloh duu, mun zewuuneer huhruh ineed sonsow. Tegeed huugiinhee uruunii derged hurch irehed uruuniih ni haalga haalttai baisan buguud dotroos ni huugiin awral ersen aimshigtai hashhiraan sonsogdoj baisnaas gadna tawilguud iish tiish shidegdeh duu garj baiw. Sandarch tewdsen emegtei zurh gargan haalgiig ongoilgotol ter ayaraa suitgegdsen uruund huu ni oron dotroo nuugdan chichirch bailaa. Orniih ni huld huuheldei ni hewtene. Eejiigee asuult tawihaas umnu huu huuheldei ruu huruugaaraa zaan, "ter ingesen! " gejee.

Huuhduud uursduu sanaanaasaa zohioson naiztai  baih ni, mun hiisen buruu uilee tedend tohdog ni gaihmaar, howor zuil bish. Huuhed iim zohiomol naizuudaaraa hureeluuleh ni uneheer eruul yawdal ym. Gewch uneheer tedgeer ni zarimdaa amilj, aidas, emh zambaraagui baidal, allagiin ezed boldog bol yah uu???!!!

Aimshgiin kino shig sonsogdoj baina uu? Hol zursun baina. Ene bol hewlel medeeleld neree nuutslahiig hussen bodit emegteigiin meduuleg. Ene bol Robert nertei enehuu huuheldeinii tuhai nudeer harsan mash olon barimtuudiin zuwhun neg ni. Robert, Florida mujiin chutgur shuglesen huuheldei gedeg nereeree aldartai.

        Robertiin tuuh...

1898 ond odoogiin dursleh urlagiin baishing noyn Otto (tereer emch baisan) ehneriin hamt bariuljee. 1900 onii 10 sard tednii huu Eugen mendeljee. Hojim ni tereer zuraach bolson. (Zurag deer Robert Eugene Otto). Noyn bolon hatagtai Otto nar mash bayn hosuud baisan bolowch zarts shiwegchinguuddee ih muu handdag baijee. Huud uuriin ym shig hairtai baisan asragch emegtei (tuuniig voodoo buyu har domchin baisan baih hemeen taamagladag) huud husliinh ni daguu uuriin huuheldeig beleglejee. Tereer huuheldeigee uuriin nernii ehnii hesgeer Robert gej nerlesen buguud ter udruus ehlen huuheldei ni tuunii baingiin hani bolson baina. Etseg eh 2 ni huug deewriin tsamhag dahi uruunduu huuheldeiteigee yarij baihiig bainga sonsdog boljee. Tuugeer ch barahgui ogt tanihgui hooloi hariulj baihiig ted medersen baina. Udalgui azgui yawdluud tohioldoj eheljee. Mun yamar neg zuil ewderch hemhlegdsen baih toolond huu, "huuheldei uuniig hiisen" hemeen hariulah bolj. Hediigeer huugiin etseg eh tuund itgeegui ch tanidag humuus, naizuud ni huuheldeig uneheer zugeer bish geltseh bolson tudiigui huugiin yariand ch itgedeg baiw. Mun ted uursduu tsamhgiin uruunuus hachin jigtei huhrun ineeh, jijighen hulnii alhaag sonsson buguud, deeshee ochij harahad ni huuheldei muuhai mushiigaad zogsch baisan hemeen yarijee. Olon jiliin daraa etseg eh hoyr ni nas barj, Eugen baishing tsegtselj, nuuj orohoor ehnerteigee irjee. Tendee uuriin togloj baisan huuheldeigee tsamhgiin uruunuusuu dahin olow. Hachin muuhai tsaraitai huuheldeig haraad buuljis ni tsutgah shahsan ehner ni tuuniig deewriin hundiiguus gargaj hayhiig hussen bolowch Eugen uurlaj, "Roberted tsonhoor gudamj ruu shirtej baih uuriin gesen uruu heregtei" gejee. Gewch ene muchuus hoish tailbarlaj bolshgui yawdluud dawtagdaj ehelsen ba ehner ni huuheldeig deewriin uruunuus gargaj hayhiig dahin dahin yatgah bolow. Roberted ene ni uneheer taalagdsangui. Gert irsen zochid er busiin muuhai huhruh ineed, huliin chimee sonsson geltsej, ug gudamjnii huuhduud tsamhgiin tsonhon deer zogsood uursdiig ni shoolj ineeh mun haraan zuheh huuheldeig harsan getsgeej bailaa. Ingeed hayhaas uur argagui bolson Eugen tsamhgiin uruund orj ireed gaihan balmagdjee. Huuheldei ni hamgiin suuld tawisan gazart ni bish harin haalganii ur dahi  sawluur sandal deer suugaad setgel hangaluun sawlan naigaj bailaa.

 1972 ond Eugen erdiinuur nas barjee. Humuus uugeer suns, chutgur shuglesen aimshig duusgawar bolloo gej bodoh baisain baih. Gehdee tegeegui...

Robert deewriin uruunduu suugaad uur negen ail nuuj irehiig tewcheertei huleejee. Shineer nuun irsen ailiin 16 nastai ohin ni Robertiig olood uurtuu awsan baina. Uunees hoish ohin barag l tam shig jiluudiig ardaa orhijee. 30-aad jil ungursun ch odoo 52 nastai ene emegtei "Ter huuheldei namaig zowoon tarchlaaj, alahiig zawddag baisan" hemeen yarisaar baigaa bilee. Unendee shanalsan huuheldeinuudiin tuuh tsuun bish ch Robert azgui baidlaar uurtei ni holbogdson mash olon humuusiig unuudriig hurtel ailgasaar baigaagaaraa yalgaatai ym. Neleen hugatsaanii turshid tereer museid amidarch baigaa buguud musein ajilchdiig ch ailgaj tsochooh bolson. Zarim neg ni tuuniig shilen horgonoosoo garah gej garaaraa tulhen, haraan zuhej baisan gej togloom tohuu hiin ongiron yarij baisan atlaa museigeeseesee daraahan ni har hurdaaraa guin zugataad dahin hezee ch ireegui. Zarim ni buur odoo boltol setgel zuin emchiin baingiin hyanaltan door baidag. Harin unuudur museid tuuniig taiwan ajiglaj boloh aj. Muzein ajilchid tuunii umnu gaatai chiher tawij, taiwan ajillah byatshan bolomj oldog ni gaatai chihriin unerniih gene. Zarim zochid Robertiin zurgiig awahiig orolddog ch ene ni uneheer hetsuu. Tednii camer ni muhiih eswel ogt ajilladaggui baina. Herwee ta nar Robertiig harahiig huswel Keywest dahi Martello museid ochij bolno, tiim ch unetei bish, bolomjiin. Hamgiin gol ni heden shirheg gaatai chiher awahaa martuuzai. Mun shilen horgonii haalgiig HEZEE CH neej bolohgui!!!

Фараоны хараал

Пирамидын том нь 155 метр гэх бөгөөд 20 жилийн турш 100 мянган хүн бүтээсэн энэ аварга байгууламж 5000 жилийн настай. Хэдэн мянган боолын амь насаар боссон пирамидыг энгийн багаж хэрэгсэл, өнхрүүлэг, татлага хэрэглэж барьсан гэж үздэг аж. 1923 оны хавар дэлхийн олон сонинд Английн эрдэмтэн Корнарван гэгч Египетэд нас барсан тухай дуулиант мэдээ нийтлэгджээ. Тэрээр өөр нэг хүнтэй цуг Мисирийн хаан Тутанхаманы бунханд малталт хийж байхдаа нас баржээ. Сонинд "Фараоны хараал" хүртсэн тул тэр эрдэмтэн нас барсан гэж бичиж байжээ.

Түрүүнд нь Египетийн судлаачид МЭӨ 14-р дүгээр зууны эхээр байсан энэ булшнаас асар их үнэт зүйл олсон. Эрдэмтний хамт байсан Картер нэгэнтээ ийн хэлсэн байна: "Хамаг ажлаа дуусгаад бунхны гонхонд байх үед бид бүхний санаа сэтгэл ямархуу байсныг хэлээд яах вэ, гэхдээ л тархи мэдрэл ер бусын тайван биш байлаа" Тэдний тархи мэдрэлийн түгшүүр нь хэт ядарсандаа биш юм. Үнэт эд юмсыг олсон тэр орчны хавьд Фараоны амгалан тайван байдлыг апдагдуулсан хэн боловч үтэр түргэн үхэх болно гэсэн бичигтэй самбар байхыг тэд уншжээ. Бас нэг өөр заналхийлсэн бичгийг бяцхан хөшөөнөөс олсон нь "Би бунханд халдан орсон тонуулчийг албины галаар зайлуулах хүн билээ. Би Тутанханмоны булшийг хамгаалж буй хүн мөн" гэж бичсэн байв. Корнарван бунханд орохдоо айгаагүй нь мэдээж. Дараа нь хоёрхон хоноод л нас барсан. Чухамдаа тэр үеийн сонинд бичсэнчлэн өш хонзон, хараал хүрсэн эсэх нь бүү мэд, тэр уеийн хүмүүс ч түүнд нэг их анхаарал тавиагүй бололтой. Харин нас барахынх нь өмнөх өдөр эрдэмтдийг ямар нэг амьтан /хортой шавьж/ хазжээ.

Египетийг судлагч Энгельбах нэгэн бунхнаас "Сүнс энд ирсэн хүний хүзүүг галууных мэт булга мушгиж болно шүү" гэсэн бичиг олжээ. Тэр бунханд занданшуулсан, зүгээр оршуулсан хоёр хүний шарил байжээ. Үнэт юмс руу сарвайх тэр мөчид хавтгай чулуу нурж түүнийг няц цохисон байна. Ан амьтад агнадаг зангархуу тэрюм баараггүй ёсоороо ажилласан нь тэр ажээ.
Нэг сонин юм бол дээр өгүүлсэн Корнарван, Картер нартай хамт ажиллаж байсан хорин таван хүнээс уварч цуварсаар долоо нь нас барсан гэдэг.
Одоо нэг чухал зүйлийн тухай ярья. Өнгөрсөн зууны сүүл орчмоор Каирын их сургуулийн анагаах ухааны профессор Эз-эд-дин-Таха гэгч пирамидын музейд ажилладаг хүмүүсийн эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар үзэж хянаж байснаа мэдээлжээ. Амьсгалын замаар дамжин үрэвсүүлдэг нян тэндхийн хүн бүрийн биед байсныг илрүүлжээ. Эрдэмтэн бас занданшуулсан хүүрнээс тийм нянг олсон аж. Уг нян гурав дөрвөн мянган жил амьдрах чадвартай гэнэ.
Бас нэг сонин тохиол гарсныг өгүүлье. Өмнөд Африкийн нэг жуулчин маш олон сарьсан багваахай орогнож байсан нэгэн агуйд ажиллаж байгаад гарсан юмсанж. Хэдэн өдрийн дараа ходоод нь өвдөж, булчин нь янгинан, хүчтэй дагжих болов. Цусных нь шинжилгээний хариу гарчээ. Өвөрмөц маягийн "агуйн өвчин"-өөр өвджээ. Халдвар тээгч нь сарьсан багваахайн сангаст үрждэг нян юм гэжээ. Дээр өгүүлсэн Каирын профессор "Фараоны хараалыг" жирийн антибиотикоор аргалж болно гэсэн байх юм.
Агуйд орсон хайгуулчийг антибиотик аварчээ. Гагцхүү харамсалтай нь Египетийн хаадын бунханд орсон хүмүүс гэнэт үхэж байсан тэр цаг үед зүй ёсны учир шалтгаан нь тайлагдаа ч үгүй, антибиотик мэтийн эмчилгээний хүчтэй эмч гараагүй байжээ. Мэдлэг, шинжлэх ухааны хүчээр л "Фараоны хараал"-ын учрыг няцаасан гэж үзэж болох бус уу. Судлаач Энгельбах хавтгай чулуунд няц цохиулсан нь Фараоны хараалын ид шид ч биш, эрдэнэс баялгийг хамгаалж зориуд хийсэн занга л байсан гэдэг.

Дэлхий дээрх хамгийн аймшигт 10 газар

1. Филадельфи дахь Мюттерийн анагаах ухааны түүхийн музей

Филадельфи дахь Мюттерийн анагаах ухааны түүхийн музей энэ жагсаалтыг тэргүүлж буй аж. Хойд Америкийн эмч нарыг бэлтгэн сургах цогцолборт байдаг энэ музей биологийн гаж олдворуудаараа “алдартай” юм байна. Тэнд маш олон тооны араг яс байх бөгөөд тэдэн дунд нь элдэв янзаар бүрэлдэж бий болсон сиамын ихрүүдийнх голчилно. Хоёр толгойтой хүүхэд, элгээрээ холбоотой ихэр гэхчлэн ер нь дурын гаж тогтцыг эндээс харж болох гэнэ.

2. Хавайн арлуудаас баруун өмнө зүгт орших Микронез дахь далайн гүн дэх “Цэргийн бааз“

Японы тэнгисийн цэргийн хүчний нэлээд хэсэг нь энд байрладаг гэж хошигносон ч болохоор гэнэ. 1944 онд тэнд усан болон нисэх онгоц олноор нэг дор живснийг 1977 онд судлаач Жак Кусто илрүүлсэн юм байна. Энэхүү далайн ёроолын шүрэн арлын гол үзмэр болсон “цэргийн бааз”-ыг зорих хэрэгт дуртай жуулчдын хөл тасардаггүй бөгөөд олонхи нь харамсалтай нь хүсэл, шуналынхаа золиос болсоор буй аж.

3. Мексик улсын нийслэл Мехико дахь “Сонора“ хэмээх илбийн зах

Жижиг, бүгчим тасалгаануудад суун, 10 ам.доллараар хүмүүсийг ядуу зүдүү байдлаас ангижруулах, эхнэр, нөхрийг эвлэрүүлэх зэргээр хувь заяаг нь тэгшитгэж өгөхийг амладаг мэргэч төлөгчдийг “Мехикогийн чөтгөрүүд” гэдэг байна. Тэднийг хэдий ийн нэрийдэж зэвүүцэх ч орон нутгийнхан төдийгүй дэлхийн өнцөг булан бүрээс зочин гийчин зорьж хаширдаггүй гэнэ. “Чөтгөрүүд” хувь төөргөө харуулсан хүмүүст заслыг нь зааж өгөхдөө хүний хар нүднээс бусдыг худалдана. Элдэв амьтны чихмэл, могойн хор, мэлхий, гүрвэл, зэрлэг шувуу гээд худалдахгүй юм үгүй. Нэгэнт тэдэнд хандаж юм асуусан л бол ав, хий гэсэн болгоныг гүйцэлдүүлэхгүй бол аюул нүүрлэнэ.

4. Дэлхийн хамгийн нууцлаг газруудын нэг нь Чили улс дахь Пасхийн арал

Тэнд чулуугаар зүсэж хийн газарт суулгасан том том, 1000-аад жилийн настай хөшөөнүүд байх аж. Хүн чулуунууд ямар нэгэн ид шидийн юм шиг аллагад буруутай мэт тэнгэр ширтэн зогсоно. Тэднийг бүтээн байгуулсан хүмүүс хаашаа алга болсныг зөвхөн тэд л мэдэх. Энэхүү 21 метрийн өндөртэй, 90 тонн жинтэй хөшөөнүүдийн хийц, хольцын нууцыг хэн ч мэддэггүй гэнэ.

5. Луизиана дахь Манчакийн намаг

Нью-Орлеаны ойролцоо байдаг уг намгийг “Хий үзэгдлийн” ч гэж нэрлэдэг байна. Энэ намагт XX зууны эхээр дайн самууны хөлөөр олзлогдож ирсэн нэгэн бүсгүй амиа егүүтгэснээс авахуулаад олон хүн ясаа тавьсан гэж үздэг байна. Шувуудын оршуулгын газар ч гэж нэрийддэг энэ намгийн амгалан тайван байдлыг хааяа хөвөн гарч ирэх хүний хүүр л эвддэг гэнэ. Хүүрнүүд олон жилийн өмнөх байх авч жуулчдын “шинэ мах” ч хааяа таарах гэнэ.

6.Парис дахь хүний ясан хонгил

Энэ нь хотын доогуур 187 км үргэлжлэх хүний ясан хонгил бөгөөд зөвхөн багахан хэсэг нь л олон нийтэд нээлттэй аж. Бусдыг нь Цагдаагийн газар доорх хэсэг манаж байдаг байна. Мөч, толгойн гавлыг яг л агуулахад бараа хураасан лугаа өрсөн. Агаар хуурай, ер бусын зүйл байгааг мэдрэхүйц өвөрмөц орчин. Энд янз бүрийн бичвэр олон, ялангуяа Францын хөрөнгөтний их хувьсгалын үеийнх дийлэнх аж. Энэ хонгил аль 1785 оноос буюу Парисын оршуулгын газар ачааллаа дийлэхээ больсон тэр үеэс ийм байдалтай байгаа аж.

7. Венчестерийн байшин

АНУ-ын Калифорни мужийн Сан Хосе хот дахь “Илбэт” хэмээх, зохион бүтээгчийн өвөрмөц шийдэл бүхий байшинг “Венчестерийн байшин” гэдэг байна. Адал явдлыг эрхэмлэдэг, хий үзэгдэл байдаг гэдэгт итгэдэггүй жуулчдын ч хөлсийг чийхруулдаг энэ байшинг хэрхэн барьсан нууцыг одоо хэр хэн ч тайлбарлаж чаддаггүй гэнэ. Хаалга нь үргэлж савж байх хаалганууд, хэн нэгний тасралтгүй алхах чимээ, энд тэнд сүүмэлзэж харагдах дөл, байсхийгээд өөрөө эргэх хаалганы бариул гээд тэнд учир нь үл ойлгогдох нууц олон аж.

8. Эдинбургийн Мэри Кингийн аймшиг

Эдинбург хот дахь XVII зууны аймшигт тахал өвчний ул мөр үлдсэн дүнсгэр саарал хэдэн гудамжийг дэлхийн аймшигт газруудын нэгээр нэрлэжээ. Жуулчид “Тэнд явж байхад хөл, гараас үл үзэгдэгч нэгэн зүйл татах шиг болдог” гэж ярьдгийг 1645 онд тахал өвчинд нэрвэгдсэн эцэг эхээсээ өнчирч хоцорсон бяцхан охины сүнс гэж үздэг байна. 2003 онд энд Мэри Кинг гэж хүн оюун санааны тайлагдашгүй ертөнцөд нэвтрэх хүсэлтэй хүмүүст зориулсан шинэ том байшин барьж, жуулчдыг олноор хүлээж авдаг болжээ.

9. Сицили дэх Телемийн ширээт ламын сууц

Эдүгээ хэдийнэ нурж, өвс ургамал бүрхсэн ч Алистер Кроули хэмээх ламын амьдарч байсан чулуун байшин хар хүчний ид шидийн нэгэн өлгий байсан аж. “Хүссэнээ л хий“ хэмээн тунхагладаг Кроули газар, тэнгэр, тамын ертөнцийн заагт хүмүүсийг зугаацуулдаг шидтэн байсан тухай яриа домог болжээ. Энэ яриа үнэн эсэхийг нотлохоор кино найруулагч Кеннет Энжер 1945 онд ажиллаж эхэлсэн ч тэр даруйдаа учир битүүлгээр нас барсан юм байна.





10. Украины Чернобиль

Украин дахь Чернобелийг аймшгийн газрын тоонд оруулжээ. 1986 онд тэнд атомын цахилгаан станц дэлбэрснээр хэдэн арван мянган хүн орон гэрээ хаяж явснаас үүдсэн ундуй сундуй байдал тэр чигтээ аймшгийг санагдуулдаг гэнэ. Угаалгүй орхисон сав суулга, уншиж байгаад орхисон сонин, энд тэнд хөглөрөх хүүхдийн тоглоом, онгорхой чихрах хаалга энэ бүхэн айдас.

UNAATAI SUNS.

Ehleed harahad bol yamar ch sodon, gaihmaar zuilgui engiin l 

neg zurag.Negen emegtei mashindaa huleej baigaa nuhriinhuu 

zurgiig gyalshiin darjee.Zurag deer emegtein eej boloh nastai

 hugshin ariin suudald erdiinhuuruu l suuj baina.

GEWCH...

Emegtein eejiig ali 7 honogiin umnu huduuluulsen baijee!!

         Enehuu mash aldartai zurag 1930-aad onii ueiinh ym. 

Mergejliin shinjeechid ug zurgiig mash oiroos nariin nyagt

 sudalsnii undsen deer yamar ch ewluuleg bish gedgiig ni

 togtooson.

Mashinii ariin sandal deer suuj bui hugshin ug zurgiig awsan 

emegtein nas barsan ehtei heterhii tustei baisan ni shinjeech 

mergejiltnuudiin anhaarliig bur ch iheer tatjee.

Hun nas barsnii daraah 49 honogt tuunii suns haana baidag

tuhai "Bug chutgurtei taarsan humuusiin bodit yawdluud"

nomnoos unshigch ta zaawal olj haraarai.

COMBERMERE-iin suns

Enehuu zurgiig 1891 onii 12 sariin 5-d baruun hoid Angliin C

ombermere Abby dahi nomiin sand awchee. Sandal deerh hunii galbir ni yag ter muchid orshuulah yoslol ni bolj baisan nomiin sangiin ezen ( Lord Combermere ) -tei asar tustei baisan baina.

Харь гариг там, диваажинтай холбоотой юу?

Бид бүгд л шөнийн тэнгэрт гялалзах оддыг хараад аль нэгэнд нь амьдрал байгаа даа хэмээн боддог нь нууц биш. Одоогоос таван мянган жилийн өмнө бичигдсэн Энэтхэгийн Веда болон Пураны сударт дэлхий рүү хөлөглөн ирдэг амьд биетүүдийн тухай дурджээ. Тэдгээр амьд биетийг хөгжлийн өндөрлөгт хүрсэн тухай тайлбарлан өгүүлсэн нь эрдэмтдийн сонирхлыг татдаг. Ведийн сударт өгүүлснээр, манай гараг эрхсийн тогтолцоог зүйрлэвэл өндөг хэлбэрийн гэнэ. Энэ “өндөг” нь дээд долоо, доод долоо буюу нийт 14 гарагаас бүтдэг аж. Огторгуйн энэхүү бүтцийн үүднээс авч үзвэл, манай бөмбөрцөг дэлхий гараг эрхсийн төв дунд нь байрладаг гэнэ. Бидний шөнө дөлөөр хардаг од мичид бол дээд гараг эрхэс юм.
Огторгуйн тогтолцоон дахь хамгийн дээд эрхсийг санскритаар Сатьялок хэмээн нэрлэдэг. Лока нь гараг гэсэн утгатай. Харин Сатья нь аз жаргал гэсэн үг. Дээд гарагийг тэнгэрийн бурхад хэмээн эртний сударт өгүүлсэн нь бий. Энэ гараг эрхэсийн оршин байх хугацааг 15 480 000 000 000 газрын жилээр тогтоожээ. Түүний доохно хэсэгт мөн 4300 000 00 газрын жилийн настай Махарлока гараг эрхэс бий. Эндээс холгүй орших Сваргалок гараг дээр манай орчлон дэлхийд материаллаг хуулиар нөлөөлж байдаг асурууд оршин амьдардаг байна. Харин түүний доор Бхурлока хэмээх дунд эрхэс бий.
Тэгвэл дэлхийн дээхнэ Биласварги эрхэс байх бөгөөд эднийг “Диваажингийн эрхэс” хэмээн нэрлэдэг. Ведийн сударт өгүүлснээр бол энэ эрхсийг тойроод чөтгөр шулмас “бүсэлсэн” байдаг бололтой. “Диваажингийн эрхэс”-ийн доор “Тамын орны гарагууд” бий. Эдгээр гарагууд манай дэлхийд ямар нэг хэмжээгээр нөлөөлж байдаг юм байна. “Диваажин”-гийн болоод “Тамын орны” гарагуудийн талаар эртний судар бичгүүдэд цөөнгүй тэмдэглэжээ. Аливаа амьд организмын дараагийн амьдрал нь энэ хоёр эрхэс гараг дээр үргэлжилдэг гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, дэлхий дээрх амьдрал “Диваажин”-гийн болоод “Тамын орны” гараг дээр өрнөнө.

Сатьялок болон Сваргалок гараг эрхэс дээр эцэс төгсгөлгүй аз жаргалтай амьдрал буцална. Гэхдээ тэнд үхэх, төрөх хууль үйлчилдэг аж. Энэтхэгийн йогчид энэ гарагийн амьдралыг гарын таван хуруу шигээ мэддэг гэнэ. Хэн төгс оюун ухааны төгс чанарт хүрнэ, тэр хүн оюун санаагаар энэ гараг эрхэст очдог хэмээн Ведийн сургаалд өгүүлсэн нь бий. Хэрэв сансрын хөлгөөр тэрхүү ер бусын амьдралт гараг руу очлоо ч юу ч олж харахгүй. “Диваажин”-гийн гараг нь үнэт чулуугаар барьсан орд харш, нүд хужирлам цэцэрлэг төгөл, үзэсгэлэнт охидтой хэмээн Ведчүүд тэмдэглэн бичжээ. Гэтэл “Тамын буюу чөтгөр”-ийн гарагт техникийн хөгжил туйлдаа хүрсэн байдаг гэнэ. Тэгвэл тэр холоос “тамын чөтгөр”-үүд яах гэж манай дэлхийд ирдэг юм бэ? гэсэн асуулт гарч байна. Харь гарагийн урилгагүй зочдыг судалдаг эрдэмтэд, тэднийг дэлхийгээс өвс ургамлын дээжийг авдаг төдийгүй эмэгтэйчүүдийг нь хулгайлж хүүхдүүдээ харуулдаг. Хүүхдүүд нь яг л манай дэлхийн хүмүүс шиг өсч торниод эх дэлхийдээ буцаж ирдэг хэмээн үздэг.

Ер нь харь гарагийнхан дэлхийгээс хүмүүсийг мянга мянгаар нь хулгайлдаг гэнэ шүү. Тэднээс цөөнгүй хэсэг нь эх дэлхийдээ буцаж ирдэг ч ой санамж нь арчигдсан байдаг учраас өмнөх амьдралаа санах нь үгүй. Дэлхийд зочилсон дээд гарагийн төлөөлөгчид ихэвчлэн оюун ухааны өндөр чадамжтай, гадаад байдлаараа жирийн хүмүүсээс ялгагдах юмгүй аж. Тэдний царай төрх нь сайхан боловч дотоод сэтгэл нь хорт шулам мэт хорлонтой. Гэхдээ тэд дэлхийд үр удмаа үлдээх чадваргүй учраас энд удаан амьдарч чаддаггүй гэнэ. Тэд, хүн төрөлхтөний амьдралын хэв маягийн нууцыг судлахын тулд жирэмсэн эмэгтэйчүүдийг хулгайлж, хэвлий дэх үр хөврөлийн хөгжлийг судалдаг бөгөөд ингэснийхээ дараа дэлхийтэй харилцдаг байжээ.

Манай гараг харь ертөнцийнхний анхаарлыг зүгээр ч нэг татаагүй. Учир нь дэлхий гараг эрхсийн төв тэнхлэгт байрладаг болохоор харийн зочдын хувьд зам ойр бололтой. Ведийн сударт өгүүлснээр, энэ тэнхлэгийн дотор сүнслэг ертөнцөд хүрэх урт “хонгил” байрладаг ажээ. Үүгээр л диваажингийн оршин суугчид орж ирэхийг хичээдэг юм байна. Ер нь сүнсний ертөнцийнхний дамждаг гол гурван газар нь Энэтхэг, Жаганнатхапури, Вриндаван болон Майпур гэнэ. Сүнс энэ гурван “хаалгаар” нэвтрэн харь ертөнцөд очдог байна. Мөн одоогийн Бразилийн газар нутаг дээр “орчлонгийн ёроол” буюу тамын оронд очдог агуй бий хэмээн Ведийн сударт өгүүлдэг. ХХ зууны үед энэ агуйг судлах гэж оролдсон олон хүн агуйд ороод л алга болчихдог байжээ.

BOR DAASHINZTAI EMEGTEI

BOR DAASHINZTAI EMEGTEI

Enehuu emegtei ni XVII zuunii uyes Raynham Hall dahi noydiin asart dahin dahin uzegdeh bolson. 1936 onii 9 sariin

19-nii ud dund neleen ungurch baih ued mergejliin gerel zuragchin C.Provand bolon tuunii tuslah Indre Shiraund nar ug baishingiin zurgiig awch baijee. Shatnii zurgiig awch baih uedee tuslah ni enehuu sunsnii dursiig harsan baina. Enehuu zurgiin eh huwi anhnii helbereeree odoo boltol hadgalagdsaar baina.

Ihewchlen bor ungiin urgun daashinz umssun baidlaar haragddagaas tuuniig iinhuu nerleh boljee. Tuunii gadaad turhuus ni undeslen negen ued Raynham Hall-d amidarch baisan hatagtai Dorothy Walpole hemeen taamagladag. Tereer 1686 ond tursun buguud 1726 onii 3 sariin 29-nd tsetseg uwchnuur nas barjee. Gewch olonhi humuus tuuniig nuhur Viscount Townshend II-iin Lord Wharton-toi holbogdson durlaliin asuuldiin daraa urt shatnaas unaj nas barsan gedegt itgedeg. 5 huuhdee ersen huurhii busgui unuudur ch mun baishingaar hesuuchilseer baina. 1849 ond hoshuuch Loftus bolon tuunii naiz Hawkins nar shunu dund bor daashinztaigaa shataar huwuh met uruudaj baigaa enehuu emegteig olj harsan baina.

Ene shunuduu dahin sersen tuunii harlaih hooson nudnii uharhaig harsan hoshuuch ene udaad aluurchin hemeen oilgoj uhtlee aijee. Enehuu tom tsohiltiin ulmaas tuhain uedee Raynham Hall-d buheld ni erel haiguul hiij emegteig haisan tudiigui, ter ch buu hel enehuu ajild buhel buten murduh towchooniihon oroltsoj baijee. Gewch yamar ch notloh barimt, batalgaa oloogui.

1926 onii negen shunu bor daashinztai emegtein suns Townshead-iin udmiin negen busguid haragdsan bna. Ug busgui umnu ni enehuu sunsnii tuhai ogt sonsoj baigaagui buguud ter yawdlaas hoish aidsaasaa bolj urgelj dagjin chichreh bolson aj. Tereer helehdee, hatagtai Dorothy-giin hurug zurag amilahiig harsan gejee.

1936 ond zohiolch Captain Marryat jigtei hachin baidlaar bor daashinztai busguitei

tulgarsan baidag. Zohiolch ug sunsnii hamgiin iheer uzegdsen uruund neg shunu honohiig hussen baina. Tuuniig busad zochidtoi sunsnii tuhai togloom shogloom hiin suuh ued genet emegtein suns yag tuunii umnu baihgui hoosnoos garaad irsen gedeg. Daraa ni yarisan zuilees ni sonsohod, emegtein unemshiltei, yoriin buzar tsaraig haraad uhtlee aisan tereer het yosorhuu baidlaa or tas martan, suns anguuchilna gej tusgailan beltgesen buugaaraa buudsan baina. Gewch sumnuud emegtein biyeer newt garch, esreg taliin hana, haalganii hureend shigdsen baisniig olson.

Etsest ni ezen haan Georg IV-iin shinjeech mergejilten Raynham Hall-d orniih ni hul hawitsaa zogsch haragdsan emegtein sunstei unguruulsen shuniinhuu daraa : ''Ene haraal idsen baishind bi dahij hezee ch orohgui, gants tsagiig ch unguruuhgui. Urid shunu bi ym harsan, burhan mini, amidraldaa dahij hezee ch harmaargui zuilee harsan'' gej helsen baidag.

Chaconne for solo violin - Johann Sebastian Bach